Δημοψήφισμα: διπλωματικός ελιγμός ή η μόνη λύση;

Ανοιχτό παραμένει για την κυβέρνηση το ενδεχόμενο ενός δημοψηφίσματος σε περίπτωση που δεν καταστεί εφικτή η συμφωνία με τους εταίρους-δανειστές.

Τί σημαίνει όμως πρακτικά η απόφαση για δημοψήφισμα;

Ο λόγος

Στην Ελλάδα το δημοψήφισμα θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά στο Σύνταγμα του 1927 (άρθρο 125 παρ. 2) και αφορά το συνταγματικό δημοψήφισμα.
Στο ισχύον Σύνταγμα του 1975 ρυθμίζεται στο άρθρο 44 παρ. 2, όπως τροποποιήθηκε με την αναθεώρηση του 1986 και τον εκτελεστικό νόμο 4023/11, προβλέπεται:
Δημοψήφισμα για "κρίσιμα εθνικά θέματα": που προκηρύσσεται για ένα θέμα που η κυβέρνηση θεωρεί κρίσιμο και εθνικής σημασίς, με τη σύμφωνη γνώμη 151 βουλευτών.
Νομοθετικό δημοψήφισμα: προκηρύσσεται για ήδη ψηφισμένο νομοσχέδιο, που απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη της αυξημένης πλειοψηφίας των 180 βουλευτών.
Ειδικότερα, στο άρθρο 44 του Συντάγματος προβλέπονται τα εξής:
O Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του υπουργικού Συμβουλίου.
Δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διάταγμα και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά, εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου (σ.σ.: 180 βουλευτές) και όπως ορίζουν ο Kανονισμός της Bουλής και νόμος για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.
Δεν εισάγονται κατά την ίδια περίοδο της Bουλής περισσότερες από δύο προτάσεις δημοψηφίσματος για νομοσχέδιο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός μίλησε για δημοψήφισμα λόγω εθνικού θέματος.

Το χρονοδιάγραμμα

Το δημοψήφισμα προκηρύσσεται μέσα σε ένα μήνα από τη λήψη της σχετικής απόφασης της Βουλής.
Ως ημέρα διεξαγωγής ορίζεται η Κυριακή ενώ η ψηφοφορία αρχίζει στις 7.00 και ολοκληρώνεται στις 19.00 της ίδιας ημέρας. 
Για να θεωρηθεί έγκυρο το αποτέλεσμα της λαϊκής ετυμηγορίας στον μεν πρώτο είδος δημοψηφίσματος για κρίσιμα εθνικά θέματα θα πρέπει η συμμετοχή των ψηφοφόρων θα είναι στο 40%, ενώ για το δεύτερο το λεγόμενο "νομοθετικό" θα πρέπει στην κάλπη να προσέλθει το 50% του εκλογικού σώματος.

Το κόστος

Το πλαίσιο του τρόπου προσφυγής στην λαϊκή ετυμηγορία περιγράφεται από τις παραγράφους 3 και 4 του Συντάγματος οι οποίες εξειδικεύτηκαν από το νόμο 4023/2011 ("Διεύρυνση της άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας με την διενέργεια δημοψηφίσματος") που ψήφισε η κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου τον Οκτώβριο του 2011. 
Σύμφωνα μάλιστα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου που συνόδευε εκείνο το νομοσχέδιο, το κόστος για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος εκτιμάται στα 110 εκ. ευρώ.

Άγνωστο το ερώτημα, η απάντηση όμως θα είναι "ναι" ή "όχι"

7 δημοψηφίσματα από το 1920

Στη χώρα μας έχουν γίνει συνολικά επτά δημοψηφίσματα σ' ένα διάστημα 54 ετών (1920-1974). 

Δημοψήφισμα της 22ας Νοεμβρίου 1920
Τον Νοέμβριο του 1920 διενεργήθηκε από την κυβέρνηση Δημητρίου Ράλλη δημοψήφισμα για την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου του Α΄.

Δημοψήφισμα της 13ης Απριλίου 1924
Στις 25 Μαρτίου του 1924 η Βουλή ενέκρινε ψήφισμα "περί εκπτώσεως της Δυναστείας και ανακηρύξεως της Δημοκρατίας", το οποίο είχε υποβάλλει η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπαναστασίου.
Το ψήφισμα της Βουλής τέθηκε σε δημοψήφισμα, το οποίο διενεργήθηκε στις 13 Απριλίου.
Το "Ναι" συγκέντρωσε το 69,78% των εγκύρων ψήφων και το "Όχι" το 30,02%.

Δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935
Το 1935 προκηρύχθηκε δημοψήφισμα από τον Γεώργιο Κονδύλη. Το ερώτημα ήταν η κατάργηση της αβασίλευτης δημοκρατίας και υπέρ της βασιλευόμενης δημοκρατίας ψήφισε το 97,88%.
Εμεινε στην ιστορία ως "νόθο δημοψήφισμα". Και δεν ήταν το μόνο...

Δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου 1946

Η κυβέρνηση του Ντίνου Τσαλδάρη διενεργεί δημοψήφισμα την 1η Σεπτεμβρίου για την επάνοδο του Βασιλιά Γεωργίου Β' που βρισκόταν εκτός Ελλάδος από την Κατοχή.
Υπέρ της επανόδου του βασιλιά ψήφισε το 68,40%, ενώ το λευκό συγκέντρωσε το 31,60% των έγκυρων ψήφων.
Ο Γεώργιος Β' επέστρεψε στην Ελλάδα στις 28 Σεπτεμβρίου 1946.

Δημοψήφισμα της 29ης Σεπτεμβρίου 1968
Η στρατιωτική δικτατορία προκηρύσσει δημοψήφισμα για την επικύρωση του νέου Συντάγματος, που είχε συντάξει επιτροπή υπό τον τέως Πρόεδρο του Συμβουλίου Επικρατείας Χαρίλαο Μητρέλια και είχε εγκριθεί από το υπουργικό συμβούλιο.
Το "Ναι" συγκέντρωσε το 92,10% των έγκυρων ψηφοδελτίων και το "Όχι" 7,89%. Το δημοψήφισμα χαρακτηρίστηκε "νόθο".

Δημοψήφισμα της 29ης Ιουλίου 1973
Η στρατιωτική κυβέρνηση αποφασίζει την κατάργηση της μοναρχίας και την εγκαθίδρυση Προεδρικής Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.
Το νέο τροποποιημένο Σύνταγμα αποφασίζεται να τεθεί στην κρίση του ελληνικού λαού δια δημοψηφίσματος.
"ΝΑΙ" ψηφίζει το 78,4% του εκλογικού σώματος και "ΟΧΙ' το 21,6%.
Πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέλαβε ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος. Και αυτό το δημοψήφισμα όπως και αυτό του 1968, χαρακτηρίστηκε  "νόθο".

Δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974Μετά την επάνοδο της Δημοκρατίας στην Ελλάδα (23 Ιουλίου 1974) και την σαρωτική επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής προκηρύσσει δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος.
Το αποτέλεσμα ήταν 69,2% υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας.

Σύμφωνα με το sansimera.gr τα έξι δημοψηφίσματα αφορούσαν το πολιτειακό και το ένα την έγκριση Συντάγματος. 
Μάλιστα, τα τρία από τα επτά δημοψηφίσματα διενεργήθηκαν από δικτατορικές κυβερνήσεις:

Ερώτημα

Ερωτηματικό παραμένει το ερώτημα που θα απευθύνει στο λαό η κυβέρνηση Τσίπρα: θα είναι το "ευρώ ή δραχμή;" Θα είναι το "συμφωνείτε με τη λιτότητα και τα νέα μέτρα;".
Το βέβαιο είναι πως η απάντηση θα είναι "ναι" ή "όχι".
Το σίγουρο είναι πως η αντιπολίτευση είναι αντίθετη.
Όσο για τους εταίρους έχοντας και την πικρή γεύση από την ανάλογη πρόταση Παπανδρέου αναμένεται να αντιδράσουν δυναμικά.

 http://www.pathfinder.gr