ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
Λαμπρή μέρα για το Χριστιανισμό και αναγέννηση για τη φύση
Το Πάσχα συμβολίζει για τους Χριστιανούς την αισιοδοξία για την
Ανάσταση και την αναγέννηση της ζωής. Γιορτάζεται στην κορύφωση της
άνοιξης και αποτελεί για «λαμπρή μέρα». Τα έθιμα αποτελούν αναπόσπαστο
κομμάτι του εορτασμού. Άλλα είναι συννυφασμένα με το χριστιανικό κι άλλα
έλκουν την καταγωγή τους από αρχέγονες συνήθειες που ενσωματώθηκαν στη
χριστιανική λατρεία
Η δρ Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, τ. Διευθύντρια, επιστημονική συνεργάτης του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών εξηγεί από πού έλκουν την καταγωγή τους ορισμένα έθιμα του Πάσχα «Κατά το διάστημα της προετοιμασίας έθιμα προχριστιανικά με χαρακτήρα λατρευτικό, εξαγνιστικό και αποτρεπτικό του κακού, που απειλεί τη βλάστηση και την παραγωγή, έχουν ενταχθεί στη χριστιανική λατρεία. Λαϊκά δρώμενα αναπαράστασης θανάτου - ανάστασης στον ελληνικό χώρο, όπως ο Ζαφείρης στην Ήπειρο, οι κήποι του Άδωνη, οι τελετουργικοί χοροί του Πάσχα και του αγίου Γεωργίου, οι κούνιες, οι επισκέψεις με όργανα στους τάφους, η συμβολική χρήση των αβγών - και μάλιστα κόκκινων, αποτελούν εκδηλώσεις της προαιώνιας προσπάθειας του ανθρώπου να συμβάλει θετικά στη διαδικασία ανανέωσης της φύσης και στην εξασφάλιση της καλής σοδειάς.
Τι συμβολίζουν τα έθιμα: Τα κόκκινα αυγά
Τα αυγά κατά παράδοση βάφονται τη Μεγάλη Πέμπτη. Το χρώμα των αυγών, πριν εμφανιστούν στη σύγχρονη αγορά πληθώρα αποχρώσεων και σχεδίων, ήταν πάντα κόκκινο. Τα έβαφαν με μπακάμι, που είναι είδος κόκκινου ξύλου, ριζάρι (θάμνος με χρωστικές ουσίες) ή τα εξωτερικά φύλλα από τα ξερά κρεμμύδια.
Η κα Πολυμέρου-Καμηλάκη εξηγεί το συμβολισμό του κόκκινου χρώματος: «Το βάψιμο του αβγού, προχριστιανικού συμβόλου της ζωής, ενισχυμένου με το κόκκινο χρώμα από το αίμα της θυσίας του Χριστού είναι απαραίτητο για το Πάσχα. Μόνο όσοι πενθούν από πρόσφατο θάνατο οικείου προσώπου δεν βάφουν αβγά για το Πάσχα. Αλλά και σ’ αυτούς θα φέρουν οι συγγενείς και οι φίλοι βαμμένα αβγά και από αυτά θα αφήσουν και στον τάφο του αγαπημένου τους νεκρού. »
Η λαμπάδα
«Το φως που παράγεται με το άναμμα της φωτιάς ή του λύχνου ή των κεριών στάθηκε πάντοτε πολύτιμο για τον άνθρωπο και η παρουσία του θεωρήθηκε ευεργετική σε πρακτικό και συμβολικό επίπεδο. Έτσι κατά τη διάρκεια της Μεγάλης εβδομάδας ανάβονται φωτιές, εξαγνιστικές και καθαρτήριες αλλά και ευπρόσδεκτα φωτιστικές και θερμαντικές τις ανοιξιάτικες νύχτες, δωρίζονται κεριά-λαμπάδες από τους αναδόχους στα πνευματικά τους παιδιά (βαφτιστήρια) ή από τους αρραβωνιασμένους νέους στη μνηστή τους και γενικά χρησιμοποιούνται πολύ από τους πιστούς» τονίζει η κα Πολυμέρου-Καμηλάκη.
Το αρνί
Η σφαγή του αμνού, σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, συμβολίζει τη θυσία του ίδιου του χριστού και εις ανάμνησιν αυτής, συνεχίζεται ως σήμερα. Σύμφωνα με την κα Πολυμέρου-Καμηλάκη «η άποψη ότι συμβολίζει τη θυσία του Χριστού ως του αμνού του Θεού του αίροντος τας αμαρτίας του κόσμου, σχετίζεται με τα «Εγκώμια», όπου η μητέρα Παναγία «ηλάλαζεν» καθώς έβλεπε τον Χριστό, «τον άρνα, εν σφαγή».
Η δρ Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, τ. Διευθύντρια, επιστημονική συνεργάτης του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών εξηγεί από πού έλκουν την καταγωγή τους ορισμένα έθιμα του Πάσχα «Κατά το διάστημα της προετοιμασίας έθιμα προχριστιανικά με χαρακτήρα λατρευτικό, εξαγνιστικό και αποτρεπτικό του κακού, που απειλεί τη βλάστηση και την παραγωγή, έχουν ενταχθεί στη χριστιανική λατρεία. Λαϊκά δρώμενα αναπαράστασης θανάτου - ανάστασης στον ελληνικό χώρο, όπως ο Ζαφείρης στην Ήπειρο, οι κήποι του Άδωνη, οι τελετουργικοί χοροί του Πάσχα και του αγίου Γεωργίου, οι κούνιες, οι επισκέψεις με όργανα στους τάφους, η συμβολική χρήση των αβγών - και μάλιστα κόκκινων, αποτελούν εκδηλώσεις της προαιώνιας προσπάθειας του ανθρώπου να συμβάλει θετικά στη διαδικασία ανανέωσης της φύσης και στην εξασφάλιση της καλής σοδειάς.
Τι συμβολίζουν τα έθιμα: Τα κόκκινα αυγά
Τα αυγά κατά παράδοση βάφονται τη Μεγάλη Πέμπτη. Το χρώμα των αυγών, πριν εμφανιστούν στη σύγχρονη αγορά πληθώρα αποχρώσεων και σχεδίων, ήταν πάντα κόκκινο. Τα έβαφαν με μπακάμι, που είναι είδος κόκκινου ξύλου, ριζάρι (θάμνος με χρωστικές ουσίες) ή τα εξωτερικά φύλλα από τα ξερά κρεμμύδια.
Η κα Πολυμέρου-Καμηλάκη εξηγεί το συμβολισμό του κόκκινου χρώματος: «Το βάψιμο του αβγού, προχριστιανικού συμβόλου της ζωής, ενισχυμένου με το κόκκινο χρώμα από το αίμα της θυσίας του Χριστού είναι απαραίτητο για το Πάσχα. Μόνο όσοι πενθούν από πρόσφατο θάνατο οικείου προσώπου δεν βάφουν αβγά για το Πάσχα. Αλλά και σ’ αυτούς θα φέρουν οι συγγενείς και οι φίλοι βαμμένα αβγά και από αυτά θα αφήσουν και στον τάφο του αγαπημένου τους νεκρού. »
Η λαμπάδα
«Το φως που παράγεται με το άναμμα της φωτιάς ή του λύχνου ή των κεριών στάθηκε πάντοτε πολύτιμο για τον άνθρωπο και η παρουσία του θεωρήθηκε ευεργετική σε πρακτικό και συμβολικό επίπεδο. Έτσι κατά τη διάρκεια της Μεγάλης εβδομάδας ανάβονται φωτιές, εξαγνιστικές και καθαρτήριες αλλά και ευπρόσδεκτα φωτιστικές και θερμαντικές τις ανοιξιάτικες νύχτες, δωρίζονται κεριά-λαμπάδες από τους αναδόχους στα πνευματικά τους παιδιά (βαφτιστήρια) ή από τους αρραβωνιασμένους νέους στη μνηστή τους και γενικά χρησιμοποιούνται πολύ από τους πιστούς» τονίζει η κα Πολυμέρου-Καμηλάκη.
Το αρνί
Η σφαγή του αμνού, σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, συμβολίζει τη θυσία του ίδιου του χριστού και εις ανάμνησιν αυτής, συνεχίζεται ως σήμερα. Σύμφωνα με την κα Πολυμέρου-Καμηλάκη «η άποψη ότι συμβολίζει τη θυσία του Χριστού ως του αμνού του Θεού του αίροντος τας αμαρτίας του κόσμου, σχετίζεται με τα «Εγκώμια», όπου η μητέρα Παναγία «ηλάλαζεν» καθώς έβλεπε τον Χριστό, «τον άρνα, εν σφαγή».
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου