"μέρες εξαπάτησης"

Τι είναι οι "μέρες εξαπάτησης" και πώς μας βοηθούν;

Αν ξύπνησες με διάθεση να αναλογιστείς ποιους στόχους έχεις πετύχει μέχρι στιγμής και ποιους όχι, τι είναι αυτό που θα μπορούσε να σε βοηθήσει στην υλοποίηση των καινούριων ή παλιών στόχων, τότε ρίξε μία ματιά σε αυτή τη μελέτη.

Για τον καθένα ξεχωριστά μπορεί να υπάρχει μία ποικιλία στρατηγικών εφαρμογών για να μην ξεφεύγει από το πρόγραμμα του, σε μία προσπάθεια να επιτύχει αυτό που επιθυμεί. Ωστόσο, συχνά, ό,τι κι αν κάνουμε, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι προσωρινό, η προσπάθεια να διακόπτεται ή να μην ξεκινά καν. 
Μπορεί να μην υπάρχει κάποια μαγική συνταγή αντιμετώπισης του φαινομένου, αλλά οι ειδικοί προτείνουν πως οι "μέρες εξαπάτησης" θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν στην υλοποίηση των στόχων μας μακροχρόνια. 
Ειδικότερα, παλαιότερη μελέτη, στα πλαίσια της οποίας πραγματοποιήθηκε μία σειρά από πειράματα, διαπίστωσε πως οι "προγραμματισμένες ηδονικές αποκλίσεις", μας βοηθούν να διατηρούμε τον έλεγχο της προσπάθειάς μας, κάνουν τη διαδικασία πιο διασκεδαστική και κρατάνε το ηθικό και το κίνητρό μας υψηλό.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Consumer Psychology και σε αυτήν, οι συγγραφείς της σημειώνουν χαρακτηριστικά: "Τα ευρήματά μας αποκαλύπτουν ότι ίσως είναι προς όφελος της επίτευξης των στόχων μας σε βάθος χρόνου, να είμαστε κακοί [στην προσπάθειά μας] περιστασιακά, φτάνει να είναι προγραμματισμένο πότε είμαστε κακοί".
Ακολουθούν τα πειράματα που δείχνουν ότι, πράγματι, οι προγραμματισμένες σκανδαλιές και τα προγραμματισμένα παραστρατήματα από ένα πρόγραμμα, βοηθούν την επίτευξη στόχων, για τους οποίους απαιτείται οι άνθρωποι να καταστέλλουν τις επιθυμίες τους για πολύ χρονικό διάστημα, όπως η απώλεια βάρους ή η αποταμίευση.

Το πρώτο πείραμα: φανταστική δίαιτα

Στο πρώτο πείραμα συμμετείχαν 59 φοιτητές οι οποίοι κλήθηκαν να λάβουν μέρος σε ένα φανταστικό σενάριο, στο οποίο ακολουθούσαν ένα πρόγραμμα διατροφής διάρκειας εφτά ημερών, χωρισμένοι σε δύο ομάδες.
Η μία ομάδα κλήθηκε να φανταστεί ότι ακολουθούσε μία διατροφή στα πλαίσια της οποίας έπρεπε να καταναλώνει καθημερινά έως 1500 θερμίδες. Η δεύτερη ομάδα φαντάστηκε ότι ακολουθούσε παρόμοιο πρόγραμμα διατροφής, αλλά έπρεπε να καταναλώνει έως 1300 θερμίδες την ημέρα. 
Ωστόσο, την έβδομη μέρα, τα μέλη της δεύτερης ομάδας μπορούσαν να χαλαρώσουν τη φανταστική δίαιτά τους και να φτάσουν την πρόσληψη φαγητού μέχρι τις 2700 θερμίδες.
Η ερευνητική ομάδα καλούσε και τις δύο ομάδες, κάθε ημέρα, να δηλώνουν ποια γεύματα θα επέλεγαν από ένα μενού, στα πλαίσια του παραπάνω σεναρίου. Στο τέλος, όλοι οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να δηλώσουν πόσος αυτό-έλεγχος πίστευαν ότι θα τους είχε απομείνει με το πέρας του προγράμματος διατροφής τους.
Επιπλέον, οι δύο ομάδες έπρεπε να φανταστούν ότι στο τέλος της εβδομάδας θα είχαν μπροστά τους έναν μπουφέ με σνακ και να προτείνουν τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να αντισταθούν στον πειρασμό να φάνε από τα διαθέσιμα φαγητά.
Το βασικό εύρημα ήταν ότι οι φοιτητές στη δεύτερη ομάδα κατάφεραν να σκεφτούν περισσότερες και καλύτερες στρατηγικές για να αποφύγουν τον πειρασμό, ενώ παράλληλα δήλωσαν ότι ένιωθαν πως θα είχαν περισσότερο αυτοέλεγχο, αν όντως ακολουθούσαν το πρόγραμμα που κλήθηκαν να φανταστούν (εκείνο με την ελεύθερη ημέρα), σε σχέση με τα μέλη της πρώτης ομάδας.

Το δεύτερο πείραμα: πραγματική δίαιτα

Η ερευνητική ομάδα επανέλαβε ένα παρόμοιο πείραμα στο οποίο συμμετείχαν 36 άνθρωποι. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και κλήθηκαν να ακολουθήσουν ένα πρόγραμμα διατροφής -αυτήν τη φορά, στην πραγματικότητα- διάρκειας δύο εβδομάδων.
Η μία ομάδα είχε προγραμματισμένη μία ελεύθερη μέρα ανά εβδομάδα, ενώ η άλλη όχι. Και οι δύο ομάδες κρατούσαν ένα ημερολόγιο με τις τροφές που κατανάλωναν και τις εμπειρίες τους.
Στο τέλος της έρευνας, διαπιστώθηκε ότι οι συμμετέχοντες που είχαν στο πρόγραμμά τους μία ελεύθερη μέρα, κατάφεραν να διατηρήσουν ισχυρότερα συναισθήματα αυτοελέγχου κατά τη διάρκεια της δίαιτας, βρήκαν την εμπειρία πιο ευχάριστη, ενώ ανέφεραν στοιχεία που αποκάλυπταν ότι το κίνητρό τους διατηρούνταν πιο σταθερό, σε σχέση με τους συμμετέχοντες στην άλλη ομάδα.
Όσο αφορά τα κιλά, τα μέλη και των δύο ομάδων έχασαν το ίδιο ακριβώς βάρος.

Το τρίτο πείραμα: διάλειμμα από το κυνήγι των στόχων

Στο τρίτο πείραμα συμμετείχαν 64 άτομα, χωρισμένα σε δύο ομάδες, τα οποία δήλωσαν ότι πάσχιζαν την περίοδο της μελέτης να πετύχουν έναν στόχο όπως η ανάληψη μίας υγιούς συνήθειας ή η αποταμίευση χρημάτων. Και οι δύο ομάδες μαζεύτηκαν, για να πάρουν συμβουλές επίτευξης των στόχων τους.
Τα μέλη της πρώτης ομάδας άκουσαν ότι θα έπρεπε να ακολουθήσουν ένα πρόγραμμα επίτευξης στόχων, το οποίο δεν τους επέτρεπε να ξεφεύγουν καθόλου από τις οδηγίες του. Τα μέλη της δεύτερης ομάδας άκουσαν για ένα πρόγραμμα το οποίο είχε προγραμματισμένα ορισμένα διαλείμματα, κατά τα οποία θα είχαν την ευκαιρία να συμπεριφερθούν με τρόπους που δεν συμφωνούσαν με τους στόχους τους.
Αμέσως αφού άκουσαν τις προτάσεις, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να δηλώσουν πώς ένιωθαν με το πρόγραμμα που τους προτάθηκε. Τα μέλη της δεύτερης ομάδας (στην οποία προτάθηκε το πρόγραμμα με τα διαλείμματα) δήλωσαν πως ένιωσαν να έχουν υψηλότερα επίπεδα κινήτρου να ξεκινήσουν και ότι πίστευαν ότι το σχέδιο θα ήταν πιο χρήσιμο, σε σχέση με τα μέλη της πρώτης ομάδας.
Οι ερευνητές καταλήγουν πως οι "μέρες εξαπάτησης" είναι μία "απλή και νέα τεχνική για αποτελεσματική αυτοδιαχείριση", ενώ σημειώνουν πως τα ευρήματά τους “υπογραμμίζουν τη σημασία της ευελιξίας στην επιδίωξη του στόχου”. Φτάνει αυτή η ευελιξία, να είναι προγραμματισμένη.

http://www.pathfinder.gr