H Αθήνα του χθες και του σήμερα

Μαρτίου 15, 2015

H Αθήνα του χθες και του σήμερα

«Όταν έγινε η επιλογή της ως Πρωτεύουσας, η Αθήνα ήταν ένα χωριό 4.000 κατοίκων και ο Πειραιάς μια ασήμαντη ιχθυόσκαλα», «Ήσαν δε τότε [1834] αι Αθήναι κωμόπολις 10 ή 12.000 κατοίκων, πλήρης ερειπίων, ολίγας οικίας παρά τους πρόποδας της Ακροπόλεως έχουσα».

Σήμερα μια βόλτα στους ίδιους τόπους παρουσιάζει μια εικόνα εντελώς διαφορετική. Το αστικό τοπίο του χθες τροποποιήθηκε ραγδαία, ενσωματώνοντας ποικίλους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, συνθέτοντας έτσι την ανομοιογενή εικόνα του σήμερα.

Τα βοσκοτόπια καταλήφθηκαν από μπετά, οι δρόμοι από αυτοκίνητα και το πολεοδομικό συγκρότημα αναδιαμορφώθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να φιλοξενήσει τους 3.000.000 και πλέον κατοίκους που έχουν καταλάβει εδώ και χρόνια την πρωτεύουσα…

Πόσο απέχει όμως το αστικό τοπίο του σήμερα από εκείνο του χθες;

Πλατεία Κολοκοτρώνη

Οι μεταβολές της εικόνας της πρωτεύουσας συμβαδίζουν άλλωστε με την ανάπτυξη της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας. Η φτώχεια που διήρκεσε χρόνια είχε σαν αποτέλεσμα τους χωμάτινους δρόμους. Αλλά ακόμα κι όταν άρχισε η άσφαλτος να αφήνει το μαύρο αποτύπωμά της, προσκαλώντας περισσότερα οχήματα για να αντικαταστήσουν τα κάρα και τα τραμ, οι πεζοί ήταν κυρίαρχοι. Κάθε φορά που ένα κύμα κεφαλαίων «έπεφτε» στην αγορά ακινήτων, διάφορες περιοχές άρχιζαν να αλλάζουν μορφή. Αυτά τα κύματα δεν ήταν σταθερά, ούτε κατευθύνθηκαν στις ίδιες κοινωνικές ομάδες. Όσο πιο «φρέσκος» ήταν ο πλούτος, τόσο περισσότερο άλλαζε η αισθητική ενώ οι δαπάνες εξυπηρετούσαν διαφορετικά τις ανάγκες όσων είχαν τα μέσα να τις πραγματοποιήσουν.

Αρχαία Αγορά

Η επιθυμία των ανασφαλών κοινωνικά να επιδείξουν την οικονομική τους πρόοδο, έφερε τα οικοδομήματα που αποτέλεσαν τις πρώτες χτυπητές παραφωνίες. Τελικά όμως η επανάληψη της αναρχίας των αρχιτεκτονικών επιλογών συνέθεσε ένα μείγμα που με την πάροδο των χρόνων φάνηκε ισορροπημένο τουλάχιστον στους κατοίκους εκείνους που δεν έχουν επισκεφθεί άλλες πρωτεύουσες της Ευρώπης με αιώνες οικονομικής ευμάρειας.

Παρόλα αυτά η γοητευτική Αθήνα του 19ου και του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, εντελώς μεταμορφωμένη σήμερα, διατηρεί την αίγλη της γοητευτικής πρωτεύουσας. Αν και οι κυρίες με τα κρινολίνα και τους αχθοφόρους τους έχουν εξαφανιστεί και οι λάσπες έχουν αντικατασταθεί από την καυτή άσφαλτο, η μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας συνεχίζει να αναπτύσσεται προσπαθώντας να μετατραπεί σε φιλόξενη πόλη…

Οι αλλαγές αν και πολλές σημειώθηκαν σταδιακά. Τα Παλαιά Ανάκτορα που φιλοξενούν τη σημερινή Βουλή αποτέλεσαν το πρώτο σημαντικό δημόσιο κτίριο που ανεγέρθηκε, μεταξύ 1836 και 1843. Αργότερα, στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, διάσημοι αρχιτέκτονες συμμετείχαν στην κατασκευή πολλών νεοκλασικών κτιρίων. Ο Θεόφιλος Χάνσεν, ο Ερνστ Τσίλλερ , ο Ερρίκος Σλήμαν… η Ακαδημία, το Ζάππειο, τα παλιά αρχοντικά, το Ιλίου Μέλαθρον, διαμόρφωσαν και χαρακτηρίζουν μέχρι και σήμερα το σημερινό αστικό κέντρο.

Πλατεία Συντάγματος

Έπειτα προστέθηκε το γυαλί, το μέταλλο και το αλουμίνιο. Η Ερμού μετατράπηκε στο σημερινό κεντρικό εμπορικό δρόμο με κόσμο να συρρέει στα μαγαζιά για ένα ακόμα shopping therapy, ενώ η Πλάκα, το Μοναστηράκι και το Θησείο διατήρησαν την γραφικότητα τους αποτελώντας κατεξοχήν προορισμό διασκέδασης με ταβέρνες, ζωντανές παραστάσεις και υπαίθριους πωλητές.

Ερμού

Με μια προσεκτική ματιά, οι διάφοροι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί, που είναι υπεύθυνοι για την ανομοιογένειά της, μαρτυρούν ταυτόχρονα και την ιστορία αυτής της πόλης… Κλασσικό, νεοκλασικό και μοντέρνο αναμειγνύονται πλέον σε κάθε συνοικία του κέντρου συνθέτοντας μια νέα εικόνα που άλλοι επικροτούν κι άλλοι αποδοκιμάζουν…