ΠΙΕΡ-ΣΙΜΟΝ ΝΤΕ ΛΑΠΛΑΣ - ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ.

 

Το 1814, στο απόγειο σχεδόν των μεγάλων επιτυχιών της νευτώνειας φυσικής, ο Πιερ-Σιμόν ντε Λαπλάς έγραψε:

Αν μια διάνοια γνώριζε, σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, όλες τις δυνάμεις που ζωογονούν τη φύση και τη θέση όλων όσων την απαρτίζουν- αν επιπλέον η διάνοια αυτή ήταν τόσο μεγάλη ώστε να μπορεί και να υποβάλει αυτά τα δεδομένα σε ανάλυση-= τότε θα μπορούσε να περικλείσει στον ίδιο μαθηματικό τύπο τις κινήσεις των μεγαλύτερων σωμάτων του σύμπαντος και αυτές των μικρότερων ατόμων: γι’ αυτή τη διάνοια τίποτα δεν θα ήταν αβέβαιο, και το μέλλον, όπως και το παρελθόν, θα ήταν φανερό μπροστά στα μάτια της.

Με αυτά τα λόγια ο Λαπλάς εξέφραζε μια θέση που ονομάζεται «ντετερμινισμός» (ή αλλιώς «αιτιοκρατία»): είναι η άποψη ότι η τωρινή κατάσταση του κόσμου καθορίζει με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο θα εκτυλιχθεί το μέλλον.

Στην καθημερινή μας ζωή ο ντετερμινισμός συνεπάγεται έναν κόσμο όπου οι προσωπικές μας ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά οποιασδήποτε συγκεκριμένης κατάστασης ή οποιουδήποτε περιβάλλοντος οδηγούν κατευθείαν και αδιαμφισβήτητα σε συγκεκριμένες συνέπειες. Είναι ένας κόσμος απόλυτης τάξης, ένας κόσμος όπου όλα μπορούν να προβλεφθούν και να υπολογιστούν.

Για να αληθεύει όμως το όνειρο του Λαπλάς, θα πρέπει να ικανοποιούνται αρκετές προϋποθέσεις.

• Πρώτον, οι νόμοι της φύσης θα πρέπει να υπαγορεύουν ένα συγκεκριμένο μέλλον, και εμείς θα πρέπει να γνωρίζουμε αυτούς τους νόμους.
• Δεύτερον, πρέπει να έχουμε πρόσβαση σε δεδομένα που περιγράφουν πλήρως το σύστημα που μας ενδιαφέρει, ώστε να αποκλείονται απρόβλεπτες επιδράσεις.
• Τέλος, πρέπει να διαθέτουμε επαρκή διανοητική ή υπολογιστική ισχύ ώστε να μπορούμε να αποφανθούμε, με βάση τα δεδομένα για το παρόν, τι προβλέπουν οι νόμοι ότι επιφυλάσσει το μέλλον. 
•  http://antikleidi.com