Αθήνησι Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον
Η
ιστορία του Εθνικού Πανεπιστημίου, δηλαδή του Πανεπιστημίου Αθηνών,
ξεκινά στις απαρχές της συγκρότησης του νεοελληνικού κρατιδίου και σε
πολλές περιπτώσεις παρακολουθεί τις παλινωδίες και τα παθήματά του…Τα πρόσφατα επεισόδια με τις καταλήψεις του από ομάδες που ανήκουν στον λεγόμενο αντιεξουσιαστικό χώρο αλλά και με τις θέσεις που διατυπώνει ο νέος υπουργός Παιδείας, κ. Μπαλτάς, φέρνουν το υψίστης εθνικής σημασίας....
αυτό ζήτημα στην επικαιρότητα. Δυστυχώς, από τη μεταπολίτευση ώς τις μέρες μας, το ελληνικό πανεπιστήμιο μοιάζει να βρίσκεται σε μια διαρκή ομηρεία συνεχών μεταρρυθμίσεων, παγιωμένων αγκυλώσεων, ιδεολογικών προκαταλήψεων και αντί να επιτελεί το έργο του λειτουργεί υπό το ασφυκτικό καθεστώς εξυπηρέτησης των πολιτικών – ιδεολογικών σκοπιμοτήτων.
Οθώνειον Πανεπιστήμιον
Η ίδρυση του λεγόμενου Πανεπιστημίου Αθηνών χρονολογείται από το 1837. Συγκεκριμένα, στις 3 Μαΐου εκείνης της χρονιάς εγκαινιάστηκε το πανεπιστήμιο της νεοσυσταθείσης χώρας από τον Όθωνα γι’ αυτό και η πρώτη του ονομασία είναι Οθώνειον Πανεπιστήμιον. Το νεοσύστατο αυτό πανεπιστημιακό ίδρυμα ήταν το πρώτο της χώρας όσο και της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσόγειου και περιλάμβανε τις σχολές Θεολογίας, Νομικής, Ιατρικής και Τεχνών, στο γνωστικό πεδίο της οποίας συγκαταλέγονταν οι Εφαρμοσμένες Επιστήμες και τα Μαθηματικά.
Το Ίδρυμα αρχικά στελεχώθηκε από 33 καθηγητές και άρχισε να λειτουργεί με 52 φοιτητές και 75 μη εγγεγραμμένους ακροατές.
Αρχικά, το πανεπιστήμιο στεγάστηκε στην κατοικία του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη στην Πλάκα, που σήμερα φιλοξενεί το Μουσείο του ιδρύματος, για να μεταφερθεί τον Νοέμβριο του 1841 στο Κεντρικό Κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πρόκειται για ένα κομψότατο κτήριο που σχεδιάστηκε από τον Δανό αρχιτέκτονα Κρίστιαν Χάνσεν και διακοσμήθηκε από τον Αυστριακό ζωγράφο Karl Rahl. Η κτηριακή αυτή εγκατάσταση αποτελεί την περίφημη «αρχιτεκτονική τριλογία της Αθήνας», μαζί με τα κτήρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (αριστερά) και της Ακαδημίας Αθηνών (δεξιά).
Εθνικόν Πανεπιστήμιον
Όταν, μετά τις πολιτικές εξελίξεις, ο Όθωνας αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα, το 1862, αποφασίστηκε η μετονομασία του Ιδρύματος, πράγμα που έγινε στις 20 Οκτωβρίου 1862. Έτσι το «Οθώνειον Πανεπιστήμιον» μετονομάσθηκε σε «Εθνικόν Πανεπιστήμιον». Με αυτή την ονομασία, το πανεπιστήμιο διέγραψε μια πορεία σχεδόν μισού αιώνα, κατά τη διάρκεια του οποίου έγιναν μια σειρά αλλαγών και μεταρρυθμίσεων. Το 1904, η Σχολή των Τεχνών διασπάστηκε σε δύο επιμέρους σχολές: τη Σχολή Τεχνών και αυτή των Επιστημών. Στη Σχολή Επιστημών συμπεριλαμβάνονταν αρχικά οι Σχολές Μαθηματικών, Φαρμακευτικής και Φυσικής, ενώ το 1911 προστίθεται σε αυτές και η Σχολή Οδοντιατρικής.
Αθήνησι Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον
Στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του εικοστού αιώνα, το 1911, το πανεπιστήμιο απέκτησε το σημερινό και τελικό του όνομα. Η ιστορία της αλλαγής του ονόματος, εκτός από μεγαλοϊδεατισμό, έκρυβε τον αγνό και άδολο πατριωτισμό ενός Ηπειρώτη της Ρωσίας, του ευεργέτη Ιωάννη Δόμπολη (1769-1850). Στην εκτέλεση της διαθήκης του διέθετε όλη του την περιουσία στο ελληνικό Δημόσιο για να ιδρυθεί έπειτα από 50 χρόνια πανεπιστήμιο στην πρωτεύουσα της Ελλάδας, με τον όρο πως το νέο ίδρυμα θα ονομαζόταν Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, προς τιμήν του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδος, Ιωάννη Καποδίστρια. Κρυφή ελπίδα του Δόμπολη ήταν ότι, κατά την εκτέλεση της διαθήκης του, πρωτεύουσα της Ελλάδας θα είχε γίνει η Κωνσταντινούπολη… Ο εθνικός ρομαντισμός του Δόμπολη δεν ευοδώθηκε και η Αθήνα παρέμεινε η πρωτεύουσα της Ελλάδας. Κι έτσι, προκειμένου να εκτελεστεί η διαθήκη, το Πανεπιστήμιο των Αθηνών «διχοτομήθηκε» σε δύο τυπικά ανεξάρτητες νομικά οντότητες, το «Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον» (στο οποίο ανήκαν οι θεωρητικές σχολές) και το «Εθνικόν Πανεπιστήμιον» (στο οποίο ανήκαν οι θετικές σχολές). Τα δύο νομικά πρόσωπα συγχωνεύθηκαν ξανά με τον οργανισμό του 1932 και το Ίδρυμα μετονομάστηκε σε «Αθήνησι Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον», ονομασία που διατηρεί επί της ουσίας μέχρι και σήμερα.
Η ιστορική φοιτητική εξέγερση
Μια ξεχωριστή ιστορική στιγμή στην ιστορία του φοιτητικού κινήματος υπήρξε το δίχως άλλο η εξέγερση των φοιτητών που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1929 και διήρκεσε ώς και τον Ιανουάριου του 1930.
Στα χρόνια που ακολούθησαν τη Μικρασιατική καταστροφή, ιδιαίτερα κατά την περίοδο 1922-1926, σημειώθηκε κατακόρυφη αύξηση των φοιτητών και κυρίως αυτών της Νομικής Σχολής. Εκείνη την περίοδο είναι αλήθεια ότι το κράτος, στην προσπάθειά του να βοηθήσει άπορους στρατιώτες και πρόσφυγες, απλοποίησε τις διαδικασίες εισαγωγής στο πανεπιστήμιο προσφέροντάς τους μια μικρή οικονομική βοήθεια ώστε να μπορέσουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Το ανθρωπιστικό αυτό μέτρο είχε ωστόσο ως αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των εισακτέων δίχως τη διαδικασία μιας στοιχειώδους αξιολόγησης, πράγμα που επέφερε την κατακόρυφη πτώση της ποιότητας των σπουδών… Έτσι, εδραιώθηκε η εντύπωση – πριν από όλα στην κοινή γνώμη – ότι παραδίδονται στην κοινωνία περισσότεροι πτυχιούχοι από όσους χρειάζεται, ότι οι πτυχιούχοι αυτοί είναι στην πλειονότητά τους ημιμαθείς και ότι προφανώς δημιουργείται πρόβλημα με την επαγγελματική τους αποκατάσταση.
Μπροστά σε αυτή τη κατάσταση, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, το καλοκαίρι πλέον του 1929, ήρθε σε συνεννόηση με τον τότε υπουργό Παιδείας προκειμένου να βρεθεί λύση. Επεξεργάστηκαν μια σειρά από μέτρα τα οποία στην ουσία ανέτρεπαν όλες τις ευνοϊκές διαδικασίες εισαγωγής και επέβαλαν μιαν αυστηρότερη αξιολόγηση.
Οι φοιτητές, όπως ήταν φυσικό, δεν δέχτηκαν αυτό το νέο πλαίσιο λειτουργίας των πανεπιστημίων και συγκεντρώθηκαν την 27η Νοεμβρίου στο θέατρο «Τριανόν», προκειμένου να συντονίσουν τις αντιδράσεις τους. Στο υπόμνημα που συνέταξαν πρόβαλαν το πρωτοφανές για τα δεδομένα της εποχής αίτημα η πρυτανεία να συμβουλεύεται τους φοιτητές στο μέλλον πριν προβεί σε οποιαδήποτε απόφαση που αφορά τη λειτουργία του Πανεπιστημίου.
Στη συνέχεια, επέδωσαν τα αιτήματά τους στην πρυτανεία και στο γραφείο του πρωθυπουργού. Ωστόσο, η τροπή που πήραν τα πράγματα ξέφυγε από τον έλεγχο και, στην προσπάθειά τους να βρουν τον ίδιο τον Βενιζέλο, ξέσπασαν οι πρώτες βίαιες συγκρούσεις μεταξύ φοιτητών και χωροφυλακής, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν τουλάχιστον 15 χωροφύλακες, ενώ συνελήφθησαν 30 φοιτητές ως πρωταίτιοι των ταραχών. Και όπως έλεγε ένα αυτοσχέδιο σύνθημα των φοιτητών
«Πέρα εκεί στο Πτι Παλαί σπάσαν κεφαλαί φοιτητών πολλαί»! Τα επεισόδια συνεχίστηκαν και την επόμενη μέρα καθώς οι φοιτητές κατέλαβαν το κτήριο της πρυτανείας και τα αμφιθέατρα παρεμποδίζοντας την προσέλευση των απεργοσπαστών φοιτητών αλλά και γιούχαραν τους καθηγητές που μπήκαν στις αίθουσες να διδάξουν. Σημειώθηκαν μικροεπεισόδια και φθορές υαλοπινάκων και η πρυτανεία ζήτησε την άμεση επέμβαση της αστυνομίας. Το πράγμα ξέφυγε, με αποτέλεσμα οι αντιπαραθέσεις να διαρκέσουν ώς τις 11 Ιανουαρίου οπότε και η κατάσταση ομαλοποιήθηκε πλήρως, αν και οι βασικοί ηγέτες της αντιπαράθεσης προσπαθούσαν να δώσουν συνέχεια…
Εν κατακλείδι το πρόβλημα της υποβάθμισης των σπουδών λόγω της ανεξέλεγκτης εισαγωγής φοιτητών ήταν υπαρκτό, ωστόσο, ο τρόπος επίλυσης δεν έγινε στο πνεύμα της αναβάθμισης του προγράμματος των σπουδών με πιο αυστηρές εξετάσεις αλλά με το σκεπτικό απλώς να μπουν διαδικαστικά εμπόδια ώστε να μειωθεί ο αριθμός των πτυχιούχων. Το μέτρο αυτό χτυπούσε του φτωχούς φοιτητές και επί της ουσίας δεν προσέφερε ίσες ευκαιρίες σε όλους τους σπουδαστές.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου