ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΚΑΙ ΓΛΥΠΤΑ

 

Δημιουργικά αγάλματα και γλυπτά αποτελούν, ανέκαθεν, εστία έμπνευσης. «Δεν σου τηλεφωνώ. Σε σωπαίνω. Σε είμαι. Τις νύχτες, όταν αδειάζουν τα πάρκα, μιλώ με τ’ αγάλματα» αναφέρει ο Γ.Ρίτσος.

Όταν η πνευματώδης σύλληψη των καλλιτεχνών εμφυσάτε στα επιδέξια, ταλαντούχα άκρα τους το αποτέλεσμα εξευγενίζει τις συνειδήσεις εκατομμυρίων θαυμαστών και παρατηρητών σε κάθε γωνιά της γης. Μέσω του χαλκού, του μπρούτζου, του λίθου, του μαρμάρου κτλ, καθώς και των υπόλοιπων υποστηρικτικών παραγόντων -άυλων ή υλικών- η σκέψη του ιδεατού, καλλιτεχνικού κάλους παίρνει μορφή, ενσαρκώνεται και καθαγιάζει συναισθήματα. Εξωραΐζοντας με δημιουργικά αγάλματα και γλυπτά δημόσιους χώρους, πάρκα, πλατείες, μουσεία, αλλά ακόμα και ασυνήθιστες γεωγραφικές γωνιές ο κόσμος και ο πολιτισμός μοιάζουν να αποτελούν συνυφασμένα ειδυλλιακά τοπία. Καλλιτέχνες που μορφοποίησαν αγάλματα και γλυπτά σε όχι και τόσο πεπατημένες περιοχές, οι οποίες για μοναδικούς λόγους άναψαν μία αόριστη καλλιτεχνική σπίθα στο μυαλό τους κατάφεραν να μετατρέψουν την σπίθα σε δημιουργική φωτιά.

Ο καλλιτεχνικός κόσμος  αναγνωρίζει την τέχνη της γλυπτικής καθώς ριζώνει σε αρχαίες ημερολογιακές εποχές. Ποιητές, ιστορικοί, ζωγράφοι εκθειάζουν μέσα από τα έργα τους αριστουργηματικά αγάλματα τα οποία συχνά αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης μεταγενέστερων δημιουργημάτων τους. Η επιβλητικότητα που άγουν τα αγάλματα και τα γλυπτά μοιάζει με την σιωπή που επικρατεί μέσα σε ένα μουσείο, πιθανόν γιατί πέρα από τον θαυμασμό που κρύβει η εξωτερική όψη τα περισσότερα από αυτά κρύβουν βαθύτερα στοχαστικά νοήματα. Εδώ, λοιπόν, θα επισημανθούν εφτά από τα πολλά αξιοθαύμαστα αγάλματα και γλυπτά που υπάρχουν, επιλέγοντας τα, φυσικά, με υποκειμενική κρίση.

1. Statue of love (Το άγαλμα του έρωτα) από την Tamara Kvesitadze , Μπατούμι (Γεωργία), 2010

Μία εντυπωσιακή κατασκευή που εκμαιεύει με καλλιτεχνική κομψότητα την συναισθηματική σύνδεση μεταξύ δυο ερωτευμένων ανθρώπων. Το άγαλμα αναπαριστά έναν άντρα και μία γυναίκα να κινούνται μεθοδικά -συνοδεία μουσικής- και εκλεπτυσμένα ώσπου ο ένας διαπερνά το σώμα του άλλου «κουμπώνοντας» τελικά σε ένα σώμα, μια οντότητα. Αριστοτεχνικά αποπνέει την απόλυτη σύνδεση σάρκας και πνεύματος καθώς η αρχιτεκτονική συμμετρικότητα δίνει την αίσθηση μίας ατόφιας ερωτικής ολοκλήρωσης. Μπορείς να παρακολουθήσεις την μεθοδική κίνηση τους εδώ.

2. The travelers (Οι ταξιδιώτες) , από τον Bruno Catalano στην Μασσαλία (Γαλλία), 2013

Είναι δύο σουρεαλιστικά γλυπτά του Γάλλου καλλιτέχνη Bruno Catalano τα οποία λαμβάνουν χώρα στο θαλάσσιο λιμάνι της Μασσαλίας από το 2013, με την έναρξη αποδοχής του διορισμού αυτής της πόλης ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Η σκέψη του καλλιτέχνη αφενός, δίνει έμφαση στο φαινόμενο της μετανάστευσής αφετέρου επικεντρώνεται στην ευθραυστότητα του ανθρώπου μπροστά στις αλλαγές και τις προκλήσεις στις οποίες έρχεται αντιμέτωπος. Στα κενά κορμιά, με τα ημιτελή σημεία, των αναπαριστώμενων ανδρών ο καλλιτέχνης αριστοτεχνικά πλαισιώνει το αίσθημα τρόμου προς το άγνωστο.

Ωστόσο, αυτές οι χάλκινες σιλουέτες δεν αναπαριστούν μόνο με τρομερή γλαφυρότητα την καταχνιά των ανδρών αλλά το εξαίσιο είναι πως η σύνθεση των χρωμάτων τους αλλάζει σύμφωνα με την αντανακλώμενη, ιριδίζον παλέτα του ουρανού. Αίσθημα που ωθεί τον επισκέπτη να αντικρίζει με χροιά μοναδικότητας το έργο του καλλιτέχνη.

3. Mustangs (Μάστανγκ) από τον Robert Glen στο Τέξας (ΗΠΑ), 1984

Ένα εντυπωσιακό χάλκινο ωράισμα βρίσκεται στην πλατεία Williams, στο Las Colinas, μια γειτονιά στην πόλη Irving του Τέξας. Εννέα άγρια άλογα Μάστανγκ σε διάσταση 1,5 φορές μεγαλύτερα από το πραγματικό τους μέγεθος τρέχουν σε μια κοίτη με σιντριβάνια και οι οπλές τους παλεύουν με τα οριοθετημένα τρεχούμενα νερά. Ο καλλιτέχνης ορμώμενος από την συμβολικότατα του αλόγου, επιθυμεί να εστιάσει στην πρωτόγονη, επιμελώς άτσαλη κίνηση του αλόγου, την πρωτοβουλία και τον απρόσκοπτο τρόπο ζωής που ήταν θεμελιώδεις για το κράτος στις πρωτοποριακές του ημέρες.

4. Freedom (Ελευθερία) από τον Zenos Frudakis στην Φιλαδέλφεια (ΗΠΑ), 2001

«Ήθελα να δημιουργήσω ένα γλυπτό στο οποίο σχεδόν όλοι, ανεξάρτητα από το φόντο τους, θα μπορούσαν να δουν και να αναγνωρίσουν αμέσως ότι πρόκειται για την ιδέα του αγώνα να την ελευθερία. Αυτό το γλυπτό αφορά τον αγώνα για την επίτευξη της ελευθερίας μέσω της δημιουργικής διαδικασίας»

– Zenos Frudakis

Η Αφορμή για αυτό το δημιουργικό, χάλκινο γλυπτό ριζώνει σε μια ιδιόμορφη προσωπική κατάσταση στη ζωή του καλλιτέχνη. Παραλληλίζοντας την ερμηνεία του γλυπτού με την πηγαία ανάγκη των ανθρώπων να αποδεσμευθούν, είτε από προσωπικούς εσωτερικούς αγώνες είτε από κακεντρεχείς καταστάσεις, καταφέρει να εικονογραφήσει την πνευματική απελευθέρωση.

Η απελευθερωτική πνευματική σκιά ,λοιπόν, χαρτογραφείται σε 4 σχήματα που συνθέτουν μια αλληλουχία ανθρώπινων κινήσεων, από τα αριστερά προς τα δεξιά. Ξεκινά από ένα είδος μούμιας/θανάτου σαν αιχμάλωτη φιγούρα σφραγισμένη στο φόντο της. Στο δεύτερο πλαίσιο, η φιγούρα, που θυμίζει το άγαλμα του Επαναστατικού Δούλου του Μιχαήλ Άγγελου, αρχίζει να αποτραβιέται και μάχεται να δραπετεύσει. Η φιγούρα, στο τρίτο πλαίσιο, έχει αποσχιστεί από τον τοίχο που δέσμευε το όλο πείσμα κορμί της και τότε νοερά αρπάζεται από την τελευταία αποσβολωμένη ,αλλά πάντα ασάλευτη ανάσα ώσπου η φιγούρα είναι εντελώς ελεύθερη. Νικηφόρα τώρα η μορφή ,στο τέταρτο πλαίσιο, περπατάει στα τσιμεντένια κύματα της ελευθερίας της, ο καλλιτέχνης φτάνοντας στην αυτοπραγμάτωση, την οποία χρησιμοποιεί ως μέσο, προκαλεί μια απόδραση από τη δική του θνησιμότητα.

5. Expansion (Επέκταση), από την Paige Bradley στην Νέα Υόρκη, 2003

«Από τη στιγμή που γεννιόμαστε, ο κόσμος τείνει να έχει ήδη κατασκευαστεί ένα δοχείο για να χωράμε μέσα μας: Ένας αριθμός κοινωνικής ασφάλισης, ένα φύλο, μια φυλή, ένα επάγγελμα ή ένα I.Q. Σκέφτομαι αν είμαστε πιο καθορισμένοι από το δοχείο στο οποίο βρισκόμαστε, παρά από το τι είμαστε μέσα μας. Θα αναγνωριζόμασταν εάν μπορούσαμε να επεκταθούμε πέρα από το σώμα μας; Θα μπορούσαμε να είμαστε σε θέση να υπάρξουν αν ήμασταν αυθεντικά «χωρίς περιορισμούς»

– Paige Bradley
Ένα «ραγισμένο» έργο, το οποίο επαναδομείται σε ένα είδος μπρούτζου συνονθυλεύματος απεικονίζει μια γυναίκα που διαλογίζεται στη θέση του Λωτού. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως το έργο κατέληξε να έχει αυτή την μορφή μετά από μία σειρά δημιουργικών βημάτων. Η Bradley έδινε σχήμα χρησιμοποιώντας γύψο για μήνες στη φιγούρα μιας γυναίκας που διαλογιζόταν, και μόλις το τελείωσε, το σύντριψε σκόπιμα στο έδαφος και το έσπασε σε κομμάτια. Στην αρχή σοκαρίστηκε αφού είδε τι είχε κάνει, αλλά σιγά-σιγά πήρε κάθε ένα από τα θραύσματα και τα αναπαρήγαγε σε χάλκινο. Με αυτά τα κομμάτια δημιούργησε το γλυπτό της δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στο να αφήνει ρωγμές ανάμεσα σε κομμάτια.
Με την «επέκταση», η καλλιτέχνιδα θέλει να παρομοιάσει τον άνθρωπο ως ον του οποίου το κύριο πεπρωμένο ήταν να αναζητήσει σύνδεση, αλλά αυτό βρήκε μόνο αποξένωση. Ένα κατακερματισμένο γλυπτό το οποίο έχει γίνει σύμβολο της πάλης ενάντια στα αυτοτελή όρια, που κρύβουν τις προσωπικές ανόθευτες δυνατότητες και κρίνονται επιτακτικές για όλους τους ανθρώπους.

6. The silent evolυtion (Η σιωπηλή επανάσταση) από τον Jason deCaires Taylor έξω από την ακτή Isla Mujeres (Μεξικό) , 2009

Ο καλλιτέχνης Jason deCaires Taylor μεγάλωσε στη Μαλαισία και γαλουχήθηκε, ως παιδί, μέσα στους υφάλους και τα νησιά που εδράζονταν στον τοπικό βιότοπό του. Με την μετακόμιση του στο Ηνωμένο Βασίλειο η γλαφυρότητα των αναπαραστάσεων του περιορίστηκαν σε εγκαταλελειμμένα εργοστάσια και σε μοτίβα ερειπωμένων σιδηροδρομικών γραμμών. Το μέγεθος της περιβαλλοντικής του αλλαγής πυροδότησε την περιέργεια του καλλιτέχνη για τον τρόπο που η φύση εξυγιαίνει τα ανθρώπινα περιβάλλοντα.

Κάπως έτσι η καλλιτεχνική σταδιοδρομία του Taylor είχε την δική της αστείρευτη χροιά. Τοποθέτησε τα γλυπτά του στον βυθό του ωκεανού με σκοπό να παρέχει τα δομικά στοιχεία προκειμένου να  διατηρήσει το περιβάλλον ενός κοραλλιογενούς υφάλου το οποίο βρίσκεται σε κίνδυνο εξαφάνισης.

Το 2009, ανέλαβε να δημιουργήσει το μεγαλύτερο μουσείο και το πιο φιλόδοξο έργο υποβρύχιας γλυπτικής στον κόσμο. Βρίσκεται έξω από την ακτή της Isla Mujeres, το υποβρύχιο μουσείο Cancun (MUSA), περιλαμβάνει πάνω από 450 μόνιμα γλυπτά σε μέγεθος ζωής και προσελκύει 150.000 επισκέπτες το χρόνο. Αποτελεί μια πρωτοποριακή τεχνική πετυχαίνοντας τις πρώτες θέσεις στην λίστα με τα δημιουργικά αγάλματα και γλυπτά.

7. The monolith (Μονόλιθος), από τον Gustav Vigeland στο Frogner Park, Όσλο (Νορβηγία), 1869–1943

Ένα ακόμα από τα πιο δημιουργικά γλυπτά και αγάλματα αποτελεί ο Μονόλιθος. Το εκλεπτυσμένο αυτό τεχνούργημα εδραιώνεται στο υψηλότερο σημείο στο Vigeland Park, και μετρά 17 μέτρα πάνω από το έδαφος. Η πέτρα προέρχεται, αρχικά, από το λατομείο στο Iddefjord της Νορβηγίας ενώ εκ των υστέρων, μεταφέρθηκε στο πάρκο κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1920.

Το γλυπτό απεικονίζει 121 ανθρώπινες μορφές που προσκολλώνται και αιωρούνται μαζί. Υπάρχουν γυναίκες και άνδρες διαφορετικών ηλικιών ενώ η κορυφή του Μονόλιθου είναι εστεμμένη με παιδιά. Η μορφοποίηση αυτή αντιπροσωπεύει ένα είδος οράματος της ανάστασης. Ένα είδος ασάλευτης επιθυμίας, λαχτάρας για την κατάκτηση της πνευματικότητας και της εξύψωσης.

______________

 Κείμενο: Βάσω Παπαγγέλου (Lavart)

 Πηγές φωτογραφιών: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11

 Για την σύνταξη του άρθρου αντλήθηκαν πληροφορίες από ARTZINE και BOREDPANDA.

 Πηγή: lavart.gr