ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΥΠΟΣΙΤΙΣΜΟΥ

Ανεπιστρεπτί έχουν περάσει οι εποχές που η πείνα κι υποσιτισμός αποτελούσαν «θλιβερό προνόμιο» των φτωχότερων χωρών του «αναπτυσσόμενου κόσμου». Άλλωστε εδώ κι αρκετά χρόνια εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών έχουν κρούσει τον κώδωνα του ότι εκατομμύρια οικογένειες σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς ή η Μεγάλη Βρετανία δίνουν σκληρή καθημερινή μάχη για να εξασφαλίσει τα στοιχειώδη έστω γεύματα για τα μέλη τους, ενώ ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα σε ό,τι αφορά την παιδική πείνα.

Όπως επισημαίνει μάλιστα το επιστημονικό ηλεκτρονικό περιοδικό Mosaic σε εκτενές σχετικό άρθρο του ολοένα αυξανόμενη είναι η εξάρτηση πολλών ανθρώπων σε αυτές τις χώρες  από τις λεγόμενες τράπεζες τροφίμων, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα. Μάλιστά, όπως επισημαίνουν οι εργαζόμενοι σε τράπεζες τροφίμων στην Βρετανία η ζήτηση τροφίμων έχει αυξηθεί ραγδαία τον τελευταίο χρόνο.

Ένας από τους βασικούς λόγους έχει να κάνει με τις μεγάλες περικοπές στις παροχές αλλά και άλλες αλλαγές, κάτι που σε συνδυασμό με την αύξηση τους κόστους βασικών προϊόντων έχει οδηγήσει πολλά νοικοκυριά σε μεγάλη αδυναμία να ανταποκριθούν σε βασικές ανάγκες. Πολύ πρόσφατα άλλωστε στέλεχος του υπουργείου Εργασίας παραδέχτηκε πως οι αλλαγές στο συνταξιοδοτικό σύστημα αλλά και στις κοινωνικές παροχές συνέβαλε στην «έκρηξη» των τραπεζών τροφίμων.

Οι «τοξικές συνέπειες» του υποσιτισμού στις παιδικές ηλικίες

Στην ουσία όμως, όπως επισημαίνεται στο άρθρο, εκείνο που πρέπει πλέον να σταθεί κανείς είναι οι συνέπειες του φαινομένου στην υγεία (σωματική, πνευματική, ψυχική) όσων το υφίστανται. Κι αυτές -ιδιαίτερα στις παιδικές ηλικίες- είναι πολύς μεγαλύτερες απ’ ότι φανταζόμαστε.

Ειδικότερα, μελέτες που διεξήγαγε από ειδική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Calgary κατέδειξε πως το μένει κάποιος -ιδιαίτερα σε πολύ νεαρή ηλικία- νηστικός σε συχνή βάση συνδέεται με την ανάπτυξη πνευματικών και σωματικών προβλημάτων υγείας. Επίσης, κάτι τέτοιο όταν έχει να κάνει με παιδιά αυξάνει την πιθανότητα να μην τελειώσουν ποτέ το σχολείο.  Μια άλλη επιστημονική έρευνα (που διήρκεσε έξι χρόνια) απέδειξε πως νέοι άνθρωποι που πέρασαν μεγάλες περιόδους υποσιτισμού διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν συμπτώματα κατάθλιψης. Σε μια ακόμη δε επιστημονική ανάλυση τονιζόταν ότι παιδιά που έρχονταν αντιμέτωπα με την πείνα ήταν πολύ πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγεία μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια.

«Η πείνα συνήθως έχει τοξικά αποτελέσματα» έγραφαν χαρακτηριστικά οι συντάκτης της έρευνας και πρόσθεταν ότι όσα παιδιά αντιμετώπισαν πολλά επεισόδια πείνας, κατέληξαν με χρόνια προβλήματα υγείας ή ακόμη και άσθμα σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ ότι παιδιά που δεν είχαν ποτέ τέτοια ζητήματα.

Όλα τα παραπάνω ευρήματα, όπως και άλλα, καταδεικνύει πως τυχόν συστηματική έλλειψη φαγητού ενδέχεται να παίξει καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα ζωή κι εξέλιξη ενός παιδιού.  Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά η ερευνήτρια του πανεπιστημίου του Τορόντο, Βαλερί Τάρασουκ: «Η εμπειρία της πείνας αφήνει ανεξίτηλο σημάδι στον ψυχισμό ενός παιδιού. Είναι μια πραγματικά πολύ κακή ιδέα να αφήνουμε τόσα πολλά έκθετα σε μια τόσο ζοφερή κατάσταση».

Άλλες μελέτες συνδέουν τον υποσιτισμό με φαινόμενα σημαντικής έλλειψης βιταμινών, ενώ ειδική ομάδα του King’ s College στο Λονδίνο έχει επικεντρωθεί στη συσχέτιση του φαινομένου με την ανάπτυξη εκζεμάτων, την εμφάνιση δυσκοιλιότητας, το άσθμα ή ακόμη και με τα επιληπτικά επεισόδια. Όπως σημειώνουν στα συμπεράσματα του στην πλειοψηφία των περιπτώσεων που εξέτασαν η συσχέτιση ήταν κάτι παραπάνω από οφθαλμοφανής.

Την ίδια στιγμή, τα μαζικά φαινόμενα υποσιτισμού έχει συμβάλει αποφασιστικά στην επανεμφάνιση παθήσεων, οι οποίες είχαν ουσιαστικά εξαφανιστεί (τουλάχιστον στον ανεπτυγμένο κόσμο) εδώ και δεκαετίες. Μια από αυτές είναι η ραχίτιδα, μια μεταβολική πάθηση, η οποία προκαλείται από σοβαρή έλλειψη βιταμίνης D, ασβεστίου ή φωσφόρου, και εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά ηλικίας 3 μηνών έως 3 ετών. Όπως επισημαίνουν ειδικοί όλο συχνότερα καλούνται να αντιμετωπίσουν τέτοιου είδους φαινόμενα, σημειώνοντας πως όλα τους συνδέονται με πολύ μεγάλες ελλείψεις στη διατροφή.

Το φαινόμενο του υποσιτισμού συνδέεται πάντως και με άλλα φαινόμενα, τα οποία έχουν έμμεσες επιπτώσεις στην υγεία, όπως η παχυσαρκία. Πολλοί ίσως να θεωρούν πως αυτή δεν μπορεί επ’ ουδενί να συνδέεται με τις δυσκολίες στην προμήθεια τροφής. Η εν λόγω αντίληψη, όπως τονίζουν διατροφολόγοι είναι πέρα για πέρα λάθος. Κι αυτό γιατί πολλοί από τους μη έχοντες καταφεύγουν στο φθηνό φαγητό, το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις περιέχει και πολλά κορεσμένα λιπαρά  (τσιπς, λουκάνικα κλπ) ή υψηλά ποσοστά ζάχαρης (σνακ, αναψυκτικά κλπ).

Τα τελευταία προϊόντα συνδέονται και με την αύξηση των προβλημάτων της στοματικής κοιλότητας. Τα στοιχεία από τις βρετανικές υπηρεσίες είναι αδιάψευστα: μεταξύ τους 2013 και του 2018 πολλαπλασιάστηκαν κατά 18% οι εξαγωγές δοντιών στα άτομα ηλικίας κάτων των 18 ετών. Ειδικότερα, μόνο την περίοδο 2017-2018 υπήρξαν πάνω από 45 χιλιάδες τέτοιου είδους εξαγωγές, ενώ την ίδια στιγμή στοιχεία καταδεικνύουν ότι τα φαινόμενα τερηδόνας είναι πολύ πιο διαδεδομένα στις υποβαθμισμένες κοινωνικά περιοχές. Αντίθετα, οι ανήκοντες στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, τουλάχιστον, στη Βρετανία, αδυνατούν να έχουν πρόσβαση σε τροφές με χαμηλότερα λιπαρά, οι οποίες είναι ταυτόχρονα πλούσιες σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, οι οποίες είναι υπεραπαραίτητες ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες.

Προφανώς, όπως προκύπτει από όλα τα παραπάνω, δεν είναι τα μόνα που απουσιάζουν από το διαιτολόγιο των μη εχόντων ακόμη και στις πιο πλούσιες κατά τ’ άλλα χώρες του κόσμου. Μένει όμως να αποδειχθεί μετά από κάποιες δεκαετίες σε ποιο βαθμό η πείνα και υποσιτισμός θα έχουν ναρκοθετήσει το μέλλον και του ανεπτυγμένου κόσμου.

Πηγή: tvxs.gr