Συμβουλές για καλές διακοπές

Η προσμονή και τα σχέδια για τις διακοπές μάς γεμίζουν ευτυχία, αλλά η πραγματικότητα συχνά αποδεικνύεται πολύ λιγότερο ειδυλλιακή απ’ ό,τι την περιμέναμε. Ευτυχώς, πολλά είναι αυτά που μπορούμε να κάνουμε για να περάσουμε πραγματικά καλές διακοπές.

Η σκέψη των διακοπών αρκεί για να νιώσουμε ευτυχισμένοι: το ξέρουμε όλοι, το επιβεβαίωσε προ μηνών και μελέτη με 1.530 εθελοντές, που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Erasmus, στο Ρότερνταμ.

Άλλο η σκέψη, όμως, και άλλο η πραγματικότητα: οι καλοκαιρινές διακοπές έχουν… ταλέντο στο να μετατρέπονται από παράδεισο σε κόλαση, με τους γονείς να πρωταγωνιστούν στην ταινία Κράμερ εναντίον Κράμερ, και τα παιδιά να προσεύχονται να γυρίσουν σπίτι τους για να ξαναβρούν τους φυσιολογικούς ρυθμούς της ζωής τους.

Όπως εξηγεί η δρ Λίζα Βάρβογλη, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια και επιστημονική συνεργάτις της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, όλ’ αυτά όχι μόνο δεν είναι τυχαία, αλλά έχουν τις ρίζες τους στους προηγούμενους μήνες.

Εν αρχή ην η καθημερινότητα…

Στη διάρκεια του χρόνου το ζευγάρι έχει καθήκοντα και υποχρεώσεις που δεν αναβάλλονται: από την εργασία και την ανατροφή των παιδιών μέχρι το σιγύρισμα του σπιτιού και τις εξωτερικές δουλειές - με λίγα λόγια όλα αυτά που πρέπει να γίνουν για να λειτουργήσει μια οικογένεια.

Για να τελειώσουν όλες αυτές οι δουλειές, το ζευγάρι πρέπει να έχει βασική αίσθηση συνεργασίας και καλής συνεννόησης, γεγονός που συνεπάγεται λιγότερο χρόνο για τον εαυτό τους αλλά και για τη τόνωση της σχέσης τους.

Η έλλειψη ποιοτικού χρόνου, όμως, μπορεί να είναι αιτία πολλών προβλημάτων. Συνήθως ευθύνεται για το ότι το ζευγάρι «ξεχνάει» πώς είναι να περνάνε καλά μαζί κι έτσι, όταν βρεθεί σε κατάσταση διακοπών, δυσκολεύεται είτε γιατί βγαίνουν μαζεμένα παράπονα, είτε γιατί δεν ξέρει ο ένας πώς να χειριστεί τον άλλον σε χαλαρές συνθήκες.

Παράλληλα με την έλλειψη ελεύθερου χρόνου, υπάρχει και έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας. Στην καθημερινότητά του το ζευγάρι επικοινωνεί κυρίως για λειτουργικά ζητήματα. Έτσι, πολλοί γονείς πέφτουν στην παγίδα να «χάνονται» καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Αλλά κι όταν τελικά βρίσκονται μαζί το βράδυ, οι συζητήσεις τους περιστρέφονται συχνά γύρω από το παιδί: εάν έκανε κάποια αταξία, πόσο φαγητό έφαγε κ.ο.κ., παραλείποντας ερωτήσεις για την ημέρα του άλλου, τις σκέψεις, τα συναισθήματά του. Όταν το παιδί γίνεται το επίκεντρο της συζήτησης των γονιών, αυτοί ξεχνάνε πώς να επικοινωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους.

Αυτός είναι και ο λόγος που για τα παντρεμένα ζευγάρια η ψυχολογική εμπειρία των διακοπών μπορεί να είναι αρνητική: δύο άνθρωποι που έχουν χάσει τη μαγεία της πρώτης εποχής του μεγάλου έρωτα και που βιώνουν τις καθημερινές τριβές και απογοητεύσεις, καλούνται να συμβιώσουν στις διακοπές τους ακριβώς με τον άνθρωπο εκείνο από τον οποίο θα ήθελαν να κάνουν μια "διακοπή"! Το παιδί βρίσκεται στη μέση αυτής της δυσάρεστης κατάστασης, απορροφώντας σαν «σφουγγάρι» την αρνητική ενέργεια.

Λύση ο σωστός προγραμματισμός

Το «μυστικό» για να αποφορτιστεί η ατμόσφαιρα είναι η επικοινωνία και κυρίως ο σωστός προγραμματισμός.

Πρώτο βήμα, είναι να «ψηφίσουν» όλα τα μέλη της οικογένειας τον καλοκαιρινό προορισμό, με κριτήριο τα ενδιαφέροντα τους, τις ανάγκες τους και βέβαια το ταμείο τους. Σημειωτέον, πως μερικές φορές (ιδίως όταν οι γονείς αισθάνονται πως τα αποθέματα της υπομονής λιγοστεύουν λόγω της καθημερινής κούρασης) είναι προτιμότερο να επιλέξουν λίγες ημέρες διακοπών σε ένα καλό ξενοδοχείο, όπου το παιδί αλλά και οι ίδιοι θα έχουν να απασχοληθούν με διάφορες δραστηριότητες χωρίς να κοπιάσουν, παρά πολλές ημέρες σε ένα μέτριο δωμάτιο, με μέτριο σέρβις που πιθανόν θα «σπάσει» τα νεύρα μικρών και μεγάλων.

Δεύτερο βήμα είναι να ικανοποιηθούν τα αιτήματα όλων – λ.χ. μια λίστα με τα αξιοθέατα που θέλει να επισκεφτεί ο καθένας θα βοηθούσε ιδιαίτερα στην οργάνωση, ενώ θα καλλιεργούσε και το αίσθημα της προσμονής.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως πρέπει να παραγκωνιστεί ο αυθορμητισμός - άλλωστε, δεν είναι μόνον τα νεύρα μεταδοτικά αλλά και η καλή διάθεση. Έτσι, όταν το παιδί ζητά επίμονα να επισκεφτεί ένα μέρος, επειδή ο «κολλητός» του είπε πως είναι ενδιαφέρον, μια μικρή παρέκκλιση από το πρόγραμμα μπορεί να αποδειχτεί θετική έκπληξη για όλη την οικογένεια.

Απόδραση χωρίς τα παιδιά

Είτε πρόκειται για Σαββατοκύριακο κάπου κοντά είτε για μια εβδομάδα σε ένα πιο μακρινό μέρος, η ιδέα των διακοπών χωρίς το παιδί αποτελεί πρόκληση για τους γονείς, αλλά και αιτία ενοχών.

Όσο ρομαντικό και σαγηνευτικό κι αν ακούγεται το ταξιδάκι, το τεράστιο βήμα του «ταξιδεύω χωρίς το παιδί μου και το αποχωρίζομαι περισσότερο από μερικές ώρες» μπορεί να είναι πολύ δύσκολο για τους γονείς (ιδίως για τη μαμά) που έχουν συνηθίσει να είναι συνέχεια μαζί του.

Ωστόσο, η εξοικονόμηση ποιοτικού χρόνου για το ζευγάρι είναι ιδιαίτερα σημαντική για έναν ευτυχισμένο γάμο, ειδικά στα πρώτα χρόνια, όταν οι ανάγκες της ανατροφής των παιδιών και της δημιουργίας οικογένειας είναι πολύ αυξημένες.

Για να μπορεί το ζευγάρι να είναι πραγματικά «δεμένο», θα πρέπει να ξέρει ο ένας τι συμβαίνει, τι σκέφτεται, πώς νιώθει ο άλλος, δηλαδή θα πρέπει να επενδύσουν αποκλειστικό χρόνο ο ένας για τον άλλον. Δυστυχώς όμως, αυτό είναι πιο εύκολο να το λέει κανείς παρά να το εφαρμόζει. Όμως, η επένδυση του να γνωρίσει κανείς καλύτερα τον/την σύζυγό του υπόσχεται μεγάλο κέρδος: μια ευτυχισμένη οικογένεια.

Άλλωστε, εάν οι γονείς έχουν την ευκαιρία να «αποδράσουν» ένα σαββατοκύριακο ή λίγες μέρες για διακοπές οι δυο τους, κάνουν περισσότερο καλό στα παιδιά τους απ’ ότι μπορούν να φανταστούν. Συνήθως η μαμά ανησυχεί για το παιδί της, φοβάται μήπως του λείψει η φροντίδα της, μήπως το παιδί αισθανθεί την απουσία της και στεναχωρηθεί, δηλαδή μεταφέρει τους φόβους της σαν να είναι ζητήματα που απασχολούν το παιδί. Όμως, ένα παιδάκι που έχει ζεστή συναισθηματική σχέση με τη μαμά του δεν πρόκειται να νιώσει ανασφάλεια με την απουσία της, γιατί ξέρει ότι η μαμά του θα επιστρέψει και μέσα του αισθάνεται τη σιγουριά πως το αγαπά και το νοιάζεται.

Επιστρέφοντας οι γονείς από διακοπές που έκαναν οι δυο τους, είναι τόσο πιο ανανεωμένοι, χαρούμενοι, ξεκούραστοι και γεμάτοι όρεξη να αναλάβουν πάλι τα καθήκοντά τους και να περάσουν ποιοτικό χρόνο με το παιδί τους, που τελικά το γεγονός ότι έφυγαν ωφελεί το παιδί πολύ περισσότερο απ’ ότι αν είχαν μείνει και ήταν κουρασμένοι και κακοδιάθετοι.

Ο παππούς και η γιαγιά

Για να αποδράσει το ζευγάρι από τη ρουτίνα της καθημερινότητας, πρέπει πρώτα να βρει λύση για το που θα αφήσει το παιδί.

Διέξοδο καλούνται επίσης να βρουν και οι γονείς που αργούν να πάρουν καλοκαιρινή άδεια και στεναχωριούνται βλέποντας το παιδί τους κλεισμένο στους τέσσερις τοίχους ενός διαμερίσματος.

Τα διλήμματα είναι πολλά – το ίδιο και οι δεύτερες σκέψεις για το που θα περάσουν οι λιλιπούτειοι παραθεριστές καλύτερα.

Η παραδοσιακή καλή συνταγή είναι μία: προκειμένου το παιδί να κάνει περισσότερες διακοπές απ’ όσο επιτρέπει η άδεια των γονιών, η γιαγιά και ο παππούς είναι καλή λύση, κυρίως όταν υπάρχει και κάποιο σπίτι στο χωριό ή ένα εξοχικό.

Είναι επίσης μια καλή ευκαιρία να μείνουν οι γονείς λίγο μόνοι, ανανεώνοντας έτσι τη σχέση τους. Το σημαντικό είναι να αισθανθεί το παιδί ότι αυτό είναι για το καλό του και ότι δεν το… παρκάρουν οι γονείς, για να ακολουθήσουν τα δικά τους σχέδια.

Όταν οι φίλοι δεν έχουν παιδιά…

Καλός ο προγραμματισμός, αλλά τι γίνεται όταν, ενώ έχετε κανονίσει να πάτε διακοπές με άλλους γονείς δίχως τα παιδιά σας, η γιαγιά σας «ρίξει» την τελευταία στιγμή και πει ότι δεν μπορεί να κρατήσει τα παιδιά;

Σε τέτοιες περιπτώσεις, το ζευγάρι έρχεται αντιμέτωπο με το δίλημμα «ακύρωση των διακοπών ή διακοπές μόνο με ενήλικες και τα δικά τους παιδιά μαζί, υποχρεωτικά».

«Είναι τόσο φοβερό αυτό;», θα αναρωτηθεί κανείς. Η αλήθεια είναι ότι αντικειμενικά δεν είναι και τόσο φοβερό, ειδικά αν προσθέσουμε και την παράμετρο του να είναι ήσυχα και συνεργάσιμα τα παιδιά αυτά. Γίνεται «φοβερή» όμως η εμπειρία όταν τη δει κανείς από την ψυχολογική της πλευρά, τόσο για τους γονείς που υποχρεώθηκαν να πάρουν μαζί και τα παιδιά τους, όσο και… για τους φίλους των γονιών που ήρθαν χωρίς τα δικά τους παιδιά!

Οι γονείς που έλπιζαν σε μια «απόδραση» από την καθημερινότητά τους, στο να κοιμηθούν όσο θέλουν ή να ξενυχτήσουν διασκεδάζοντας ξαφνικά βρίσκονται απέναντι στη ματαίωση του ονείρου τους. Φυσικό είναι να αισθανθούν απογοήτευση, να στρεσαριστούν με την κατάσταση και πώς να τη χειριστούν, ακόμα και να θυμώσουν με τη γιαγιά που δεν κράτησε τα παιδιά ή και με ολόκληρο το σύμπαν που συνωμότησε εναντίον τους… Και δε φτάνουν όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα, αλλά οι γονείς έχουν και τύψεις που αισθάνονται άσχημα!

Από την άλλη, οι φίλοι τους, οι γονείς που κατάφεραν και ήρθαν στο ραντεβού των διακοπών χωρίς τα παιδιά τους έχουν εξίσου αρνητικά συναισθήματα: εκνευρισμό που παιδιά παρεισφρύουν στην παρέα και αλλάζουν τη σύνθεση και το πρόγραμμά της, απογοήτευση που τελικά δε θα πραγματοποιηθούν τα παρεϊστικα σχέδια όπως τα ονειρευόταν, αλλά και κάποια πίκρα που οι ίδιοι δεν έφεραν τα παιδιά τους ώστε να περνούσαν και αυτά όμορφα!

Τι πρέπει να κάνετε; Οι συμβουλές που ακολουθούν μπορεί να σας βοηθήσουν:

* Όταν σχεδιάζετε διακοπές χωρίς παιδιά, φροντίστε καταρχήν να μην έχετε τύψεις που θα τα αφήσετε μόνα τους! Θυμηθείτε ότι δεν τα ξεφορτώνεστε, αλλά ότι χρειάζεστε ποιοτικό χρόνο με το σύντροφό σας και ‘γέμισμα μπαταριών’ για να ειστε καλύτερος γονιός. Φροντίστε να περάσουν καλά και τα παιδιά.

* Αποβάλλετε το παθητικό-επιθετικό στυλ επικοινωνίας, με γκρίνια, μούτρα και μπηχτές.

* «Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους»! Το γνωμικό έχει εφαρμογή εδώ. Αν δεν έχετε που να αφήσετε τα παιδιά, μη σχεδιάζετε διακοπές μόνοι, με την ελπίδα ότι τελευταία στιγμή θα γίνει κάποιο θαύμα και θα βρείτε κάποιον να τα κρατήσει. Εξηγήστε το στους φίλους σας και κάνετε τον προγραμματισμό σας.

* Αν πάλι είστε οι φίλοι που δε φέρατε τα παιδιά σας στις διακοπές, δεν υπάρχει λόγος να «θυσιαστείτε» και να πάρετε το ρόλο του... οσιομάρτυρα. Κάνετε όσα πράγματα μπορείτε με τους φίλους σας και τα παιδιά τους, αλλά διαχωρίστε τη θέση σας και κάνετε το δικό σας πρόγραμμα όταν αυτοί δεν μπορούν να ακολουθήσουν

* Μη ξεχνάτε πως, ό,τι και να έχει συμβεί πρόκειται για τις διακοπές σας, οι οποίες είναι μοναδικές και γι’ αυτό υπέροχες. Φορέστε την καλή σας διάθεση και ένα χαμόγελο και ξεκινήστε αποφασισμένοι να περάσετε καλά!

«Κάτσε εσύ λίγες μέρες με τα παιδιά…»

Μπορεί να φαντάζει αδιανόητο για τις περασμένες γενιές, αλλά σήμερα πολλά ζευγάρια επιλέγουν να περάσουν ένα μικρό μέρος των διακοπών τους χωριστά.

Πέρα από τις παραδοσιακές οικογενειακές διακοπές, πολλά ζευγάρια φεύγουν 2-3 μέρες με κάποια φίλη ή φίλο για να ξεκουραστούν, να χαλαρώσουν και να γεμίσουν μπαταρίες. Αυτό δεν είναι αρνητικό για τη σχέση, εφόσον βεβαίως δεν γίνεται για να εκδικηθεί ο ένας τον άλλον ή να χρησιμοποιήσει το χρόνο για κάποια εξωσυζυγική περιπέτεια.

Γνώμονας είναι η καλή επικοινωνία του ζευγαριού και η αναγνώριση ότι ο άλλος/η έχει ανάγκες που δεν καλύπτονται αποκλειστικά από τον/τη σύντροφο - χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το ταίρι του πέφτει «λίγο».

Οι πρώτες διακοπές χωρίς τους γονείς

Ένα μεγάλο δίλημμα των γονιών είναι αν θα αφήσουν το 15χρονο παιδί τους να πάει μόνο διακοπές με την παρέα του ή όχι. Η σύνεση και η συνεκτίμηση πολλών παραγόντων είναι ο καλύτερος γνώμονας για να ληφθεί αυτή η απόφαση.

Γενικά, όσο μικρότερη είναι η ηλικία του παιδιού, τόσο λιγότερο ενδείκνυται να πάει διακοπές μόνο με την παρέα του. Ανασταλτικοί παράγοντες αποτελούν το γεγονός ότι δεν έχει ωριμάσει η κρίση του, ότι ελλοχεύουν διάφοροι κίνδυνοι και υπάρχει πιθανότητα να σκεφτεί παρορμητικά ή με λανθασμένα κριτήρια, και το ότι η παρέα του είναι ανώριμη (ενώ το ίδιο είναι ώριμο).

Ωστόσο υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις: να πάρει η οικογένεια μαζί της έναν καλό φίλο του παιδιού τους, να στείλουν το παιδί τους μερικές μέρες σε μια άλλη οικογένεια, να αφήνουν τα παιδιά να μείνουν μόνα τους σε άλλο δωμάτιο ενώ οι ίδιοι είναι παρόντες αλλού στον χώρο.

Για πολλούς εφήβους το τέλος του Λυκείου (και η επιτυχία σε μια σχολή) είναι η ιδανική περίοδος για διακοπές με φίλους.

Όταν ο μπαμπάς πάει τα παιδιά διακοπές

Για τους χωρισμένους πατέρες, οι διακοπές με τα παιδιά δημιουργούν συχνά μεγάλη ανασφάλεια, καθώς συνήθως δεν έχουν την εμπειρία του να είναι με το παιδί για πολλές μέρες μόνοι τους και φοβούνται μήπως αποδειχτούν ανεπαρκείς στη φροντίδα του.

Όμως, οι διακοπές αποτελούν ιδανική ευκαιρία για βαθύτερο συναισθηματικό δεσμό ανάμεσα στον πατέρα και το παιδί και μεταξύ τους ποιοτικό χρόνο. Στην προσχολική και σχολική ηλικία, τα παιδιά ενθουσιάζονται όταν έχουν την αποκλειστικότητα ενός ενήλικα που ασχολείται μαζί τους: οι διακοπές με τον μπαμπά είναι λοιπόν πραγματικές διακοπές από τη ρουτίνα (αφού κάνουν κάτι ιδιαίτερο κι έξω από τα συνηθισμένα).

Αν ο μπαμπάς θέλει να αισθάνεται περισσότερη σιγουριά, μπορεί να δημιουργήσει κάποιες ασφαλιστικές δικλείδες: να πάει διακοπές σε οικείο μέρος όπου υπάρχουν συγγενείς και φίλοι ή να τσεκάρει εξαρχής εάν το ξενοδοχείο είναι «φιλικό» προς τα παιδιά και διαθέτει κατάλληλους χώρους.

Με ή χωρίς τη νέα κοπέλα;

Μεγάλο δίλημμα είναι επίσης το αν θα πάρουν μαζί τη νέα τους σύντροφο ή όχι. Η απάντηση είναι εξατομικευμένη κι εξαρτάται από την περίπτωση.

Ο χωρισμένος μπαμπάς που έχει το δίλημμα, θα πρέπει να εξετάσει διάφορες παραμέτρους του ζητήματος. Ποια είναι η σχέση του παιδιού με την κοπέλα του; Έχουν ξαναβρεθεί οι δυο τους ή θα είναι η πρώτη φορά; Για ποιο λόγο θέλει να είναι μαζί η κοπέλα του (για μπέιμπι σίτινγκ και έξτρα χείρα βοηθείας ή γιατί πραγματικά επιθυμεί να είναι με τα δυο αγαπητά του πρόσωπα;).

Γνώμονας στην απόφαση θα πρέπει να είναι το πόσο άνετα και όμορφα αισθάνεται το παιδί, αλλιώς θα πρέπει ν’ αποφασίσει να κάνει διπλή... «βάρδια» στις διακοπές ώστε να είναι και με την κοπέλα του και με το παιδί του!

Μυστικά παντός… καιρού

* Ξεκινήστε τις διακοπές σας με καλή διάθεση και την πίστη ότι θα περάσετε όμορφα.

* Τα προβλήματα στον γάμο γίνονται πιο έντονα όταν το ζευγάρι εκτονώνει το στρες που αισθάνεται στον/στην σύζυγό του, γιατί τα προβλήματα στην επικοινωνία που προκύπτουν μετά από κάτι τέτοιο είναι ακόμα μεγαλύτερα από το αρχικό πρόβλημα που το ένα μέλος του ζευγαριού ήθελε να εκφράσει

* Μην «πνίξετε» τα παιδιά με επαναλήψεις και ιδιαίτερα μαθήματα στις διακοπές. Αφήστε τους χρόνο να ξεκουραστούν

* Θεωρήστε ότι οι διακοπές είναι ένα διάλειμμα όχι μόνο από τη ρουτίνα της καθημερινότητας, αλλά και από τα προβλήματα κι ευχαριστηθείτε το ελληνικό καλοκαίρι!

ΤΑ ΝΕΑ