Ευρώπη , ποιά Ευρώπη ;

Ακριβώς 60 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης, οι 27 αρχηγοί κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών συναντώνται στην ιταλική πρωτεύουσα σε μια επετειακή σύνοδο. Ωστόσο, η επέτειος της Συνθήκης της Ρώμης δεν επιφυλάσσει ούτε γιορτές ούτε πανηγύρια καθώς οι συγκρούσεις μεταξύ των ηγετών και η διαρκής υπαναχώρηση όσον αφορά το ευρωπαϊκό κεκτημένο δημιουργούν εκρηκτικό κλίμα.
Η Ευρώπη των λαών δεν υφίσταται πλέον, παρά τις επικλήσεις ορισμένων. Τώρα οι περισσότεροι μιλούν για την γερμανική Ευρώπη, όπου πρώτα η Ελλάδα και στη συνέχεια όλες οι χώρες του μεσογειακού Νότου καλούνται να υποταχθούν, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και ως κουλτούρα, ως στάση ζωής και θέασης του κόσμου.

Τι επιδιώκουν, όμως, οι Γερμανοί; Τι κρύβεται πίσω από το τενεκεδένιο ηχείο του Σόιμπλε και της ρήσης του περί «ποτών και γυναικών»; Μήπως αυτή είναι η «δεύτερη ευκαιρία τους», όπως διατείνονται κάποιοι, για την εγκαθίδρυση της γερμανικής αυτοκρατορίας στην Ευρώπη, του γνωστού Δ Ράιχ; Ίσως. Γιατί η Ευρώπη αντί να ενωθεί στη βάση ενός δημοκρατικού σχεδίου ισοτιμίας και ελευθερίας των λαών της, τείνει να ενωθεί με τη χρήση των γαμψών νυχιών του γερμανικού αυτοκρατορικού αετού. Παραδόξως, ένας τέτοιος αετός( αυτός των WASP’s, των Λευκών Προτεσταντών Αγγλοσαξόνων) ένωσε και τις ΗΠΑ. Θα γίνει το ίδιο και στην Ευρώπη; Οι αναντιστοιχίες δεν επιτρέπουν μία καταφατική απάντηση.

Στην Ευρώπη δεν έχουμε Πολιτείες, αλλά μία «ιδιότυπη οικονομική κατοχή» εθνικά κυρίαρχων λαών. Όλα, πάντως, έχουν σχέση με την αποδιοργάνωση της διεθνούς οικονομικής ισορροπίας και την κρίση της ανάπτυξης. Η ratio essenti του αναπτυξιακού κράτους έχει κλονισθεί, δημιουργώντας το χάος της σημερινής «κοσμο-οικονομίας». Τι κάνει, λοιπόν, η Γερμανία; Τίποτα καινούργιο. Απλώς μεταφέρει την κρίση αλλά και το κόστος της δικής της ανάπτυξης στην περιφέρεια και δη στο Νότο. Ο τελευταίος είναι παραδοσιακά υπό τη σκληρή εκμετάλλευση του αναπτυγμένου Βορρά. Η εκμετάλλευση αυτή τώρα εντατικοποιείται, καθώς έχει τεθεί αντικειμενικά φρένο στην αναπτυξιακή διαδικασία και συνεπώς στη συσσώρευση του κεφαλαίου. Έτσι, αναπτύσσεται μία «νέο-αποικιακή» κατάσταση σε χώρες, όπως η Ελλάδα, και σε λίγος σε όλες τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου

Οι Έλληνες είναι οι άλλοι, οι ξένοι, οι οποίοι δεν έχουν ως νοοτροπία και κουλτούρα καμία σχέση με τους κεντρο-ευρωπαίους του Σόιμπλε. Αυτό το «βλέμμα» τείνει να διαμορφωθεί από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στη μεγάλη πλειονότητα των Γερμανών, καθώς οι Έλληνες και -σε λίγο- όλοι οι λαοί του μεσογειακού Νότου παρουσιάζονται στερεοτυπικά ως τεμπέληδες, ανεύθυνοι και πονηροί γλεντοκόποι. Τα στερεότυπα, βέβαια, δεν είναι ποτέ ίδια, αλλά εξαρτώνται από ένα συγκεκριμένο πολιτικο-ιδεολογικό πλαίσιο, το οποίο τείνει να διαχωρίσει την Ευρώπη σ’ αυτή του Βορρά κι εκείνη του Νότου. Σε κάθε περίπτωση, η συμβολική ταυτότητα που μας αποδίδεται είναι το αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο η άρχουσα ιδεολογία του νεοφιλελεύθερου ευρωπαϊκού κέντρου μας εγκαλεί ως πολίτες και ως δημοκράτες.

Αλλά και παλαιότερα είχε δημιουργηθεί το λογοτεχνικό στερεότυπο σύμφωνα με το οποίο η κεντρική Ευρώπη ή κατ’ άλλους η «μεσευρώπη» είναι η κόλαση, ενώ η Μεσόγειος είναι ο παράδεισος. Αυτό έγραφε ο αυστριακός Μπέρντχαρντ, ταυτιζόμενος με τον Καμύ και τον Τζόυς. Σύμφωνα μ’ αυτή την εκδοχή η ευτυχία κατοικεί στο νότο, εκεί «στις μεσογειακές χώρες η ζωή αξίζει εκατό φορές περισσότερο...». Μία πρώτη αντίθεση προκύπτει από εδώ. Το ίδιο ισχύει και με τον αργό τρόπο ζωής των διαφόρων θρησκευτικών πολιτισμών της Ασίας που αντιτίθενται στους φρενήρεις ρυθμούς και τις μεγάλες ταχύτητες της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.

Η κουλτούρα συνεπώς του ευρωπαϊκού Νότου δεν συνάδει με αυτή του Βορρά. Γι’ αυτό πρέπει να διαψευστεί η ευτυχία των μεσογειακών, που πρέπει να αποδειχτεί «δανεική» και εις βάρος των δανειστών, που είναι οι… εργαζόμενοι του Βορρά. Οφείλει να δειχτεί, δηλαδή, ότι ο μεσογειακός Νότος απολαμβάνει την πρόσκαιρη χαρά της κόλασης εις βάρος των κορόιδων. Και ότι, εντέλει, το σωστό μοντέλο είναι το γερμανικό, δηλαδή ο ασκητισμός και η απαγόρευση της μεσογειακού τύπου απόλαυσης, που σημαίνει τη γιορτή, εκεί όπου ξοδεύεται το περίσσιο, σώζοντας από τη βία της συσσώρευσης. Η γερμανική προτεσταντική κουλτούρα αντίθετα, πρέπει να νομιμοποιηθεί ως η ενδεδειγμένη, καθώς δοξολογεί τη συσσώρευση, την αποταμίευση, υπεραπολαμβάνοντας τη στέρηση, όπως εκείνοι οι τζιχαντιστές που στερούνται τη ζωή για να πάνε με υπέρτατη χαρά στον παράδεισο!

Από πού, όμως, προκύπτει αυτός ο ηδονιστικός ασκητισμός των Γερμανών που έρχεται σε αντίστοιξη με την ηδονιστική εξωστρέφεια των λαών της Μεσογείου; Ένας λόγος είναι οι κλιματολογικές συνθήκες. Ένας άλλος, η μεγάλη πολιτιστική ανατροπή μέσω του Λούθηρου. Σύμφωνα με τον Χέγκελ, «ο προτεσταντισμός στράφηκε προς έναν αισχρό και σχοινοτενή στοχασμό πάνω στην υποκειμενική κατάσταση της ψυχής (...) και για πολύ καιρό διατήρησε τον χαρακτήρα του εσωτερικού βασάνου και μιας άθλιας κατάστασης...». Οι Γερμανοί, από την εποχή της Μεταρρύθμισης, θα διαμορφώσουν μια ιδέα για την ελευθερία που έχει μόνο «εσωτερική αξία» και έτσι η πλήρωση της ζωής θα επιδιώκεται «ένδοθεν» και όχι «έξωθεν», μέσα από την ενόραση και όχι μέσα από την Πράξη, με την προσευχή και όχι με τη Γιορτή. Εδώ βασίζεται η αυστηρή πειθαρχία. Αλλά και ένα αισθητικό πρόσωπο που θα προσπαθήσει να συνδυάσει ένα ψυχολογικό πρόσωπο χαμένο σε μια ατέλειωτη, σχοινοτενή ενδοσκόπηση και ένα κοινωνικό πρόσωπο, που δεν έχει που να «πατήσει».

Η σύγκρουση αυτή των δύο πολιτισμών(βορρά-νότου) γίνεται το επιχείρημα της υστέρησης του νότου, ενώ στην πραγματικότητα η οικτρή οικονομική κατάσταση των χωρών του Νότου οφείλεται στην εκμετάλλευση από τη Γερμανία, όπου τα πλεονάσματα είναι άνευ προηγουμένου. Η ευρωζώνη ουσιαστικά νομιμοποιεί και ενισχύει την εκμετάλλευση, βυθίζοντας όλο και πιο πολύ το Νότο. Γι’ αυτό αν το γερμανικό πολιτιστικό πρότυπο απορρίφθηκε αιματηρά σε δύο παγκόσμιους πολέμους, θα απορριφθεί μία ακόμα φορά με μεγάλο κόστος, όμως, για τους λαούς του ευρωπαϊκού Νότου…




Γιώργος X. Παπασωτηρίου
Πηγή: artinews.gr

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις