Πώς μας γελούν τα μάτια μας;

Όταν το μυαλό παίζει παιχνίδια

Δίσκοι που μοιάζουν να στροβιλίζονται χωρίς στην πραγματικότητα να μετακινούνται ούτε μία μοίρα, «διπλά» πρόσωπα που φαίνονται σαν ένα, «αδύνατα» αντικείμενα που παίρνουν σχήματα τα οποία η λογική μας δεν μπορεί να δεχθεί. Οι εικόνες που θα δείτε παίζουν όλα αυτά τα παιχνίδια και ακόμη περισσότερα.

Πλαστική πεταλούδα
Το «Plastic butterfly» φαίνεται να «ανοίγει» και να επεκτείνεται σιγά-σιγά



Τις πιο πολλές φορές τα παιχνίδια αυτά, τα οποία έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε οφθαλμαπάτες, απλώς μας παραξενεύουν ή μας διασκεδάζουν ή προκαλούν τον θαυμασμό μας. Για τους επιστήμονες όμως σημαίνουν κάτι πολύ ουσιαστικότερο. Αποτελούν ένα πολύτιμο εργαλείο που τους προσφέρει την ευκαιρία να μελετήσουν το οπτικό μας σύστημα και να αποκτήσουν βαθύτερες γνώσεις για τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας αντιλαμβάνεται τον κόσμο.

Θεραπευτική στροφή
Ο Ακιγιόσι Κιταόκα αναφέρει στην ιστοσελίδα του ότι οι οφθαλμαπάτες ως μέθοδος θεραπείας αποτελούν προς το παρόν ένα προσωπικό του αστείο. Η συγκεκριμένη εικόνα φαίνεται να περιστρέφεται αντίστροφα από τη φορά του ρολογιού και να συστέλλεται



Τι ακριβώς είναι όμως μια οφθαλμαπάτη για την επιστήμη; «Ο όρος οφθαλμαπάτη συχνά χρησιμοποιείται χωρίς διάκριση για να περιγράψει τόσο την οπτική ψευδαίσθηση όσο και την οφθαλμαπάτη όχι μόνο από το ευρύ κοινό αλλά και στην επιστημονική βιβλιογραφία» εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» η Σουσάνα Μαρτίνεθ-Κόντε, διευθύντρια του Εργαστηρίου Οπτικής Νευροεπιστήμης του Νευρολογικού Ινστιτούτου Μπάροους στο Φίνιξ της Αριζόνας, η οποία ειδικεύεται στη μελέτη αυτού του είδους των φαινομένων. «Υπάρχει όμως μια σημαντική διάκριση. Η οπτική ψευδαίσθηση συντελείται στον εξωτερικό κόσμο, ενώ η οφθαλμαπάτη συντελείται μέσα στο μυαλό μας. Η πρώτη έχει να κάνει με τις φυσικές ιδιότητες του φωτός, ενώ η δεύτερη είναι μια κατασκευή του εγκεφάλου». Εξ ου και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που παρουσιάζει.

«Rotating water»
Το «Περιστρεφόμενο νερό» φαίνεται σαν να περιστρέφεται και να απλώνεται μαζί



Σύμφωνα με τον επιστημονικό ορισμό της, η οφθαλμαπάτη αποτελεί μια ανακολουθία ανάμεσα στην υποκειμενική αντίληψή μας και στην αντικειμενική πραγματικότητα. Σε χονδρικές γραμμές, όπως εξηγεί η ειδικός, οι περιπτώσεις οφθαλμαπάτης μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες: είτε βλέπουμε κάτι το οποίο στην πραγματικότητα δεν υπάρχει, είτε δεν βλέπουμε κάτι που υπάρχει μπροστά στα μάτια μας, είτε βλέπουμε κάτι διαφορετικό από ό,τι είναι πραγματικά.

Τα περιστρεφόμενα φίδια
Αν και είναι απόλυτα στατικοί, οι δίσκοι δίνουν την εντύπωση ότι περιστρέφονται, και μάλιστα με «φιδίσια» χάρη



Το ανύπαρκτο τρίγωνο
Οχι, δεν είναι ένα λευκό τρίγωνο τοποθετημένο επάνω σε ένα τρίγωνο με μαύρο περίγραμμα και τρεις μαύρους δίσκους. Κανένα τρίγωνο δεν έχει σχεδιαστεί πραγματικά. Απλώς ο εγκέφαλός σας συμπληρώνει αυτομάτως τα κενά