Christopher Lasch

Ο Christopher "Kit" Lasch (1932-1994) ήταν Αμερικανός ιστορικός, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Rochester. Ο Lasch προσπάθησε να χρησιμοποιήσει την ιστορία ως εργαλείο για να ξυπνήσει την αμερικανική κοινωνία. Προσπάθησε να δημιουργήσει μια ιστορικώς ενημερωμένη κοινωνική κριτική που θα μπορούσε να διδάξει στους Αμερικανούς πώς να χειριστούν τον αχαλίνωτο καταναλωτισμό, την προλεταριοποίηση και αυτό που ονομάστηκε περίφημα «ο πολιτισμός του ναρκισσισμού». 

 

 

Αποσπάσματα από το βιβλίο 

«Η κουλτούρα του ναρκισσισμού» 

Κρίστοφερ Λας 

(εκδόσεις Νησίδες)

Με το να πραγματοποιείς με θεαματικό τρόπο μια εξεγερτική φαντασίωση δεν τερματίζεις την καταπίεση , απλά θεατρικοποιείς τα επιτρεπτά όρια της αντικοινωνικής συμπεριφοράς . Κατεβαίνοντας στους δρόμους με ανθρώπους που δεν τους ξέρεις παρά μόνο στη βάση κάποιας αφηρημένης συμμαχίας , χωρίς στρατηγικό σχέδιο , χωρίς εμπιστοσύνη και προοπτική , αναλώνεσαι σε ένα «επαναστατικό» θέατρο δρόμου υιοθετώντας ένα ριζοσπαστικό στυλ αντί να οικειοποιηθείς την ριζοσπαστική ουσία. 

Η αριστερά με το όραμα της κοινωνικής επανάστασης που έχει, προσέλκυε ανέκαθεν περισσότερους παράφρονες από όσους της αναλογούσαν. Τα λίγα αυθεντικά λαϊκά κινήματα (παρισινή Κομμούνα 1871 , Ρωσία 1905 και 1917 , Σπαρτακιστές στη Γερμανία 1918 , Ισπανική Επανάσταση 1936 , τα Εργατικά Συμβούλια της Ουγγρικής εξέγερσης 1956 , Παρισινός Μάης `68) που αναπτύχθηκαν στους κόλπους της έπεσαν θύματα της μυστικοποίησης , του φετιχισμού , της ιδιωτικοποιημένης επικράτειας , τρόποι σκέψης και συμπεριφοράς που έχουν καθαρά αστική προέλευση . Η επανάσταση είναι η κοινωνική στιγμή της κατάρρευσης όλων των μηχανισμών αμύνης , όλων των προβολών , όλων των ιδεολογιών. 

Κάθε στιγμή που μένουμε παθητικοί και δεν αποκτάμε αυτό που θέλουμε πραγματικά , ετοιμάζουμε το έδαφος για τον ίδιο μας τον όλεθρο . 

 ---------------------------------------------------------------------- 

Η υπερβολική έκθεση σε εργοστασιακά κατασκευασμένες ψευδαισθήσεις καταστρέφει την αναπαραστατική τους δύναμη . Η θεαματική παρουσίαση του εαυτού στην καθημερινή ζωή , η προσωπικά συστηματική οργάνωση δολερών και επίπλαστων εμφανίσεων (η «περσόνα») – τελούμενη εν μέρει κατά παρόρμηση και μη συνειδητά (το μικρό ψέμα) – ιδού ο υπόγειος τρόπος για την πραγμάτωση των επιθυμιών. Συνειδητά καταφεύγει κανείς σε αυτόν όσο οι άμεσοι τρόποι , η διαφάνεια της αληθινής ύπαρξης , δεν λειτουργούν καλύτερα επειδή η πλειοψηφία των ανθρώπων γύρω μας λειτουργεί ήδη στο θεαματικό . Στο ασυνείδητο παρορμητικό τους μέρος είναι σημάδια καταπίεσης , καταστολής και κυριαρχίας , το ακούσιο ζάρωμα του δαρμένου σκύλου , παγωμένο σε μια στάση . 

Αυτό το θέατρο της καθημερινής ζωής , αυτή η παράσταση που δίνουμε κάθε μέρα στη δουλειά , στο σπίτι , στις κοινωνικές μας συναναστροφές έχει γίνει ήδη μια αφόρητη ρουτίνα . Το απροβλημάτιστο βόλεμα σε αυτή τη ρουτίνα γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο . Γιατί ενώ η σύγχρονη βιομηχανία και γραφειοκρατία καταδικάζει τους ανθρώπους σε θέσεις εργασίας που προσβάλλουν τη νοημοσύνη τους , η μαζική κουλτούρα του ελεύθερου χρόνου και της ρομαντικής φυγής γεμίζει το κεφάλι τους με οράματα για εμπειρίες πέρα από τις οικονομικές , συναισθηματικές και φαντασιακές τους δυνατότητες χειροτερεύοντας την κατάσταση , επιτείνοντας την αίσθηση του αδιέξοδου που δημιουργείται . 

Η ειρωνική απόσταση μέσω της κοροϊδίας και του κυνισμού ως μέσο φυγής από τη ρουτίνα παρέχει μόνο στιγμιαία ανακούφιση γιατί δεν αρνούμαστε τις ρουτίνες που έχουμε να εκτελέσουμε , απλά δεν τις παίρνουμε στα σοβαρά στερώντας τους έτσι από την ικανότητά τους να μας πληγώσουν. Αυτή η κριτική αυτογνωσία και αποστασιοποίηση γίνεται με τη σειρά της μια νέα ρουτίνα , η γνώση που σχολιάζει τη γνώση δημιουργεί ένα κλιμακούμενο κύκλο αυτοσυνειδησίας που εμποδίζει τον αυθορμητισμό. 

Λαχταρούμε την αναστολή της αυτοσυνειδησίας , της ψευτοψυχαναλυτικής στάσης που μας έχει γίνει δεύτερη φύση , αλλά ούτε η Τέχνη ούτε η Θρησκεία – ιστορικά οι μεγάλοι απελευθερωτές από τη φυλακή του εαυτού – μπορούν να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση αφού έχουν χάσει τη δύναμή τους να αποθαρρύνουν την δυσπιστία . Σε μια κοινωνία που βασίζεται τόσο πολύ στις ψευδαισθήσεις και τα φαινόμενα , οι έσχατες ψευδαισθήσεις , τέχνη και θρησκεία , δεν έχουν μέλλον. 

Επιμέλεια: Τρύφων Λιώτας 

https://www.stontoixo.com/